موضوع برگزاری مجامع الکترونیکی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت در اسفندماه سال گذشته حاشیه‌ساز شده بود. عدم اطلاع‌رسانی دقیق درباره روند برگزاری انتخابات هیات‌مدیره، نواقص ثبت‌نام دارندگان غیرمستقیم سهام عدالت در سامانه سجام، ابهام در نحوه مدیریت انتخابات و مواردی از این دست به شدت مورد انتقاد قرار داشت. از همین رو برگزاری مجامع و انتخابات هیات‌مدیره به سال جاری موکول شد. رییس سازمان بورس وعده داده بود که این بار اطلاع‌رسانی دقیقی در این باره صورت خواهد گرفت. از همین رو روز گذشته نشست خبری برگزاری مجامع الکترونیکی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت با حضور رییس سازمان بورس و مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه اوراق بهادار در محل وزارت اقتصاد برگزار شد. با این حال همچنان این نقد نسبت به عملکرد سازمان بورس وارد است که همچنان رویکرد مشخصی را برای نقدکردن و آزادسازی واقعی سهام عدالت دارندگان مستقیم آن اعلام نکرده است. اگرچه محمدعلی دهقان‌دهنوی در نخستین گفت‌وگوی تلویزیونی خود در سال جاری از تدابیری برای تغییر روش فروش سهام عدالت خبر داده بود اما اقدام عملی در این باره دیده نشده است. وی اعلام کرده بود: «به دنبال روش‌هایی هستیم که هم فشار فروش به بازار سرمایه وارد نشود و هم نقدشوندگی بورس مدنظر نهاد ناظر است.» به گفته او، این سازمان در حال طراحی روش‌هایی است که به صورت غیرمستقیم امکان نقدپذیری سهام عدالت وجود داشته باشد تا به بازار هم آسیب وارد نکند. با این حال دارندگان مستقیم سهام عدالت بیش از ۱۰ ماه است که برای نقد کردن سهام خود در انتظار به سر می‌برند. این در حالی است که ارزش سهام عدالت روز‌به‌روز کاهش می‌یابد. گفتنی است ارزش سهام عدالت با کاهش یک درصدی در اولین روز از هفته معاملاتی جاری همراه بود. در پایان معاملات روز گذشته بازار سهام، ارزش سهام عدالت در مقایسه با روز چهارشنبه (۱۸ فروردین ماه)، معادل یک درصد کاهش یافت. بدین ترتیب ارزش سبد ۵۳۲ هزار تومانی و یک میلیون تومانی سهام عدالت به ترتیب به ۱۱ میلیون و ۵۶۲ هزار تومان و ۲۱ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان رسید. با احتساب این موضوع، ارزش ۶۰ درصد قابل فروش سبد ۵۳۲ هزار تومانی سهام عدالت به ۶ میلیون و ۹۳۷ هزار تومان رسیده است.
شرکت‌های استانی؛ بازوی توسعه منطقه‌ای
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در نشست روز گذشته هدف از طراحی شرکت‌های استانی را تبدیل آنها به بازوهای توسعه منطقه دانست و گفت: انتخاب هیات‌مدیره توانمند، ارزش دارایی مردم را روز‌به‌روز افزایش خواهد داد. دهقان‌دهنوی تصریح کرد: با توجه به بالا بودن تعداد سهامداران غیرمستقیم که نزدیک به ۳۰ میلیون نفر بودند، زمانی که دارایی‌ها در این شرکت قرار گرفتند به شرکت‌های بزرگی تبدیل شدند و ارزش شرکت‌ها به دو هزار میلیارد تومان در برخی از استان‌های کوچک و تا ۳۰ هزار میلیارد تومان در استان‌های بزرگ رسید. وی با بیان اینکه نخستین انتخابات شرکت‌ها ۱۸ اردیبهشت‌ماه برگزار خواهد شد، گفت: در این تاریخ انتخابات حداقل شش شرکت برگزار می‌شود. در این روز سامانه رای‌گیری باز خواهد شد و فهرست افرادی که برای هیات‌مدیره تایید صلاحیت شدند در اختیار سهامداران قرار می‌گیرد. البته این سامانه تا چند روز باز است تا مردم به راحتی بررسی و انتخاب کنند. در نهایت اعضا از بین افرادی که بیشترین رای را کسب کرده‌اند انتخاب خواهند شد. وی افزود: انتظار ما این است که ثبت‌نام‌کنندگان دارای دانش کافی و تجربه مرتبط و از شرایط کلی برخوردار باشند. رییس سازمان بورس ادامه داد: بعد از ۲۸ فروردین هیچ ثبت نام جدیدی انجام نخواهد شد و بر اطلاع‌رسانی گسترده و جامع تمرکز خواهیم کرد؛ ضمن اینکه از هم‌اکنون کار احراز صلاحیت افرادی که فرآیند ثبت نام آنها به پایان رسیده، آغاز شده است. دهقان‌دهنوی تصریح کرد: از نظر ما همه کسانی که احراز صلاحیت شده‌اند و حداقل‌ها را کسب کرده‌اند، صلاحیت لازم را برای قرارگیری در هیات‌مدیره دارند. حق رای نیز مثل همه مجامع شرکت‌های دیگر، بر اساس میزان سهم افراد خواهد بود و از نظر ما این شرکت‌های استانی هم مثل همه سرمایه‌گذاران دیگری هستند که می‌خواهند وارد بازار سرمایه شوند. رییس سازمان بورس تاکید کرد: بعد از تشکیل هیات‌مدیره هم نظارت مستمر سازمان بورس بر عملکرد هیات‌مدیره ادامه خواهد یافت.
۲۸ فروردین؛ انتخابات هیات‌مدیره شرکت‌های استانی
مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه اوراق بهادار نیز در این نشست انتخابات هیات‌مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت را بزرگ‌ترین انتخابات اقتصادی کشور توصیف کرد و اطمینان داد تمام زیرساخت‌های لازم برای سلامت کامل انتخابات و اعلام نتایج آن فراهم شده است. حسین فهیمی اظهار داشت: در روزهای آتی مجمع عادی به طور فوق‌العاده ۳۱ شرکت استانی را برگزار خواهیم کرد تا اعضای هیات‌مدیره این شرکت‌ها انتخاب شوند. بر این اساس هر شرکت پنج عضو اصلی و دو عضو علی‌البدل دارد و دست‌کم ۱۶۰ عضو هیات‌مدیره، توسط مردم انتخاب می‌شود و مدیریت شرکت‌ها را بر عهده خواهند گرفت. فهیمی با بیان اینکه شرکت سرمایه‌گذاری استانی تهران و البرز از هم جدا شده و مراحل ثبت سرمایه آن انجام می‌شود، گفت: در دو استان تهران و البرز هم امکان ثبت‌نام برای انتخابات آینده وجود دارد. وی ادامه داد: در ۱۴ شرکت استانی سرمایه‌گذاری قبلا مجمع نوبت اول برگزار شده و چون به حدنصاب نرسیده بودند، براساس قانون تجارت در نوبت دوم این مجامع با هر تعداد از اعضا این جلسات رسمیت پیدا می‌کند. مجامع عمومی عادی به طور فوق‌العاده شرکت سرمایه‌گذاری استانی برگزار می‌شود که طبق قانون تجارت با حداقل ۵۰ درصد به علاوه یک نفر از اعضا رسمیت پیدا می‌کند، اما اگر در اولین دعوت، این حدنصاب حاصل نشد، در دعوت دوم که ۱۰ روز بعد انجام می‌شود، جلسه با هر نصابی از اعضا رسمیت پیدا می‌کند. با این حال تاکید ما بر این است که این مجامع با مشارکت حداکثری افراد برگزار شود. فهیمی ادامه داد: فلسفه وجودی شرکت این است که اکثریت برای اقلیت تصمیم بگیرند، اما اگر تعداد مشارکت‌کنندگان اندک باشد، برعکس این اتفاق خواهد افتاد. به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، مدیرعامل سمات در مورد تعداد کاندیداهای هیات‌مدیره توضیح داد: لازم است افراد حداقل دارای مدرک لیسانس مرتبط یعنی در رشته‌هایی مانند اقتصاد، حسابداری، حقوق و مدیریت باشند و همچنین سابقه قابل‌توجهی در مشاغل مرتبط در شرکت‌ها داشته باشند که این افراد بعد از احراز صلاحیت، توسط کمیته‌ای در سازمان بورس به عنوان کاندیدا معرفی می‌شوند و سهامداران عدالت در هر استان می‌توانند به آنها رای بدهند.
صدور کارت اعتباری سهام عدالت توسط تمامی بانک‌ها
در راستای صدور کارت اعتباری سهام عدالت تاکنون تنها دو بانک ملی و تجارت اعلام آمادگی کرده‌اند و در حال صدور این کارت برای متقاضیان هستند. با این حال معاون وزیر اقتصاد از ورود سایر بانک‌ها به ارائه کارت اعتباری سهام عدالت تا اردیبهشت سال جاری خبر داده است. به گزارش ایسنا، عباس معمارنژاد معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزیر اقتصاد، درباره آخرین وضعیت بانک‌های ارائه‌دهنده کارت اعتباری سهام عدالت گفت: در این راستا مصوبه‌ای از سوی دولت آماده شده است که به جز بانک‌های ملی و تجارت، باید بانک‌های دیگر هم برای صدور کارت اعتباری سهام عدالت مشارکت کنند. به گفته وی، تا اردیبهشت سال جاری، سایر بانک‌ها نیز به صدور کارت اعتباری سهام عدالت ورود خواهند کرد. معاون وزیر اقتصاد درباره پرداخت سود سهامداران وابسته بانک‌های نظامی ادغام شده در بانک سپه نیز اظهار کرد: ارزش‌گذاری انجام شده است اما اکنون در حال بررسی و راستی‌آزمایی ارزش‌گذاری هستیم که سازمان حسابرسی در حال انجام این کار است و هنوز نهایی نشده است.
بنیان متزلزل سهام عدالت
به رغم تمامی تمهیدات انجام گرفته درباره تعیین سرنوشت سهام عدالت اما مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سهام عدالت از ابتدا اشتباه بوده است، گفت: هر تصمیمی که در راستای سهام عدالت گرفته می‌شود چون خشتی است که ما روی دیواری می‌گذاریم که خشت اول آن دیوار کج بوده، قاعدتا مشکلات دیگری هم به وجود می‌آورد. وی افزود: سهام عدالت عموما به اقشار کم‌درآمد جامعه تخصیص پیدا کرده است. افرادی که پس‌اندازی ندارند، افرادی که مشکل نقدینگی دارند و در مخارج روزمره زندگی‌شان مشکل دارند. درصورتی که در تعریف اولیه‌ای که برای سرمایه‌گذاری در بازار سهام داریم، می‌گوییم سرمایه‌گذاری در سهام مناسب فردی است که پس‌انداز دارد و روی بخشی از آن پس‌انداز می‌تواند ریسک و صبر کند. درصورتی که سهام عدالت به افرادی که داده شده در این تعریف نمی‌گنجد و این افراد اصلا شرایط سهامدار شدن را ندارند؛ چراکه نیاز به نقدینگی دارند. چرا که هر چیزی به این افراد داده بشود، می‌فروشند. سوری اظهار کرد: حتی زمانی که ما بچه بودیم کوپن کالا به این افراد داده می‌شد و ما دور میدان انقلاب کوپن‌فروش‌ها را می‌دیدیم. حتی سهمیه روغن نباتی و وام خودرویی که به این افراد داده می‌شود، می‌فروشند. پس هر گونه حمایتی از اقشار ضعیف جامعه در کشور ما در صورتی که غیرنقدی باشد، افراد تلاش می‌کنند از سریع‌ترین راه ممکن آن را به نقد نزدیک کنند و نمی‌تواند جواب بدهد. پیشنهاد ما این است که اگر می‌خواهند حمایتی از اقشار ضعیف انجام بشود به صورت نقدی انجام شود که در فرآیند تبدیل، بازارها دچار بحران نشوند. وی تصریح کرد: یک مقدار اعتراف به اشتباه در کشور ما سخت است و ما این را از مسوولین نمی‌بینیم؛ ولی لازم است که به این اشتباه اعتراف شود. لازم است سهام شرکت‌هایی که در سرمایه‌گذاری استانی در قالب سهام عدالت پخش شده مجددا تجمیع بشود و به صورت تدریجی و در زمان مناسب به صورت عمده به سرمایه‌گذاران عمده واگذار شود و به نسبت سهامی که واگذار شده پول نقدی به سهامداران سهام عدالت پرداخت شود. او در گفت‌و‌گو با اقتصاد‌آنلاین تصریح کرد: چون وقتی که سهام تجمیع می‌شود نسبت به خرد ارزش بیشتری هم دارد زیرا قدرت مدیریت دارد. خیلی از این سهم‌هایی که در سهام عدالت هستند یک بخشی از این سهم‌هاست که اگر فردی آن سهم‌ها را داشته باشد می‌تواند در مدیریت یا کنترل شرکت از آن استفاده بکند. این‌ها راهکارهایی است که می‌تواند اعتماد مردم را برگرداند. در کنار این هرچه شرایط اقتصاد ما شرایط مناسب‌تری داشته باشد می‌تواند آن مبحث ارزندگی که به آن اشاره کردم را بهبود ببخشد.