مائده هژبری» تا چند روز پیش تنها برای فالورهایش در اینستاگرام چهره‌ای آشنا و شناخته شده‌ بود و اغلب مردم جامعه نه او را می‌شناختند و نه حتی با فعالیت‌هایش آشنایی داشتند. اما اکنون به لطف پخش برنامه مستندی در سیمای جمهوری اسلامی نه تنها نامش به سر زبان‌ها افتاده بلکه به سرخط خبرهای اغلب رسانه‌های داخلی و خارجی نیز تبدیل شده است. به نحوی که روزنامه گاردین با انتشار عکسی از او به اعترافات تلویزیونی او پرداخت و همچنین نام مائده هژبری تبدیل به ترند اول توئیتر شد.
داستان معروفیت دختر نوجوان ایرانی که کلیپ‌هایی از رقص خود را در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام به اشتراک می‌گذاشت به پخش فیلم مستندی به نام «بیراهه» در رسانه ملی ایران برمی‌گردد. برنامه‌ای که به بررسی بازداشت سه رقصنده معروف در فضای اینستاگرام پرداخت.
در این مستند به مسئله شاخ‌های اینستاگرام، سبک زندگی و روابط آنها می‌پردازد. سازنده این فیلم سعی می‌کند با استفاده از مصاحبه‌های کوتاهی با این افراد و همچنین مصاحبه با کارشناسان، اطلاعاتی پیرامون این موضوع بدهد و تلاشی برای آسیب‌شناسی رفتارهای کاربران فضای مجازی می‌کند.
این برنامه، چهره‌ای محو شده در پس‌زمینه‌ای سیاه از مائده را به نمایش گذاشت. چهره‌ای که مدام در طول برنامه با گریه علت کار خود را فقط سرگرمی عنوان کرد و گفت:«با گروه یا کسان دیگری همکاری نکرده و قصدم فریب یا ترویج بی‌بند و باری نبوده است و فقط افرادی از من خوششان آمده بود و من هم با آهنگ‌های مختلف‌ می‌رقصیدم. این کار را ابتدا برای سرگرمی چهار سال پیش انجام دادم اما بعد از مدتی متوجه شدم آمار فالوورهایم بالا‌ می‌رود.»
در ادامه کارشناس برنامه سه دختر رقاص را که در زندگی عادی حداقل یکی از آنها هنوز نوجوان محسوب می‌شود، دارای اختلال روانی خواند و از بیراهه‌ای برای گمراهی جوانان سخن گفت.
مائده هژبری کیست
مائده هژبری متولد 1380 در تهران و ورزشکار رشته پارکور و ژیمناستیک‌ است. او چند سالی است در اینستاگرام به فعالیت مشغول شده بود و به عنوان مربی رقص عکس‌ها و کلیپ‌های رقص خودش را در پیج شخصی‌اش منتشر‌ می‌کرد و از همین راه به صدها هزار دنبال کننده دست پیدا کرده بود.
به دنبال پخش اعتراف دختر نوجوان از تلویزیون ایران رئیس پلیس فتا نیز از برخورد با شاخ‌های اینستاگرام خبر داد. سرهنگ «تورج کاظمی» در یک نشست خبری گفت: بیش از ۳۰درصد پرونده‌های مربوط به «شاخ‌های اینستاگرام» که از سوی فتای ناجا اعلام می‌شود، مربوط به تهران بزرگ است. تاکنون یک سوم این پرونده‌ها به نتیجه رسیده و مسئول یا مدیر صفحه به فتا احضار شده و اقدامات لازم در مورد آن‌ها انجام شده است. البته پیش‌تر برخی منابع از دستگیری‌هایی در این زمینه خبر داده بودند و این نشست خبری به نوعی در تایید این دستگیری بود.
وقتی اولویت‌ها جابجا می‌شوند
پخش اعترافات تلویزیونی دختری ۱۷ ساله در قالب یک مجرم واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی و برخی چهره‌های رسانه‌ای و سیاسی را برانگیخته است. پلیس به دنبال شاخ‌های اینستاگرام است، در حالی که کاربران از مفسدان اقتصادی، اختلاس‌گران یا اسیدپاشان می‌پرسند.
بسیاری از مردم بر این باورند در حالی که مردم جامعه با انواع آسیب‌های اجتماعی و مشکلات اقتصادی و معیشتی درگیر هستند، پرداختن غیرحرفه‌ای صداوسیما به برخی مسائل، بیش از آن که موجب آگاهی‌بخشی باشد، از یک سو موجب ایجاد نارضایتی در بین افکار عمومی و از سوی دیگر باعث نقض غرض است.
بخش عمده‌ای از واکنش‌ها به برخورد با مائده هژبری به مقایسه پرونده او با پرونده‌های خبرساز سال‌های اخیر اختصاص دارد. برخی از این پرونده‌ها با وجود حساسیتی که مردم نسبت به آن ابراز داشتند و همچنین تاکید دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی به اشراف اطلاعاتی هنوز به نتیجه نرسیده است. پرونده اختلاس 3هزار میلیاردی که متهم آن اکنون در کانادا به‌سر می‌برد و همچنین اسیدپاشی‌های زنجیره‌ای در اصفهان از این دسته است.
در برخی از پرونده‌های دیگر مانند پرونده سعید مرتضوی دادستان پیشین یا سعید طوسی قاری مشهور که روند دادرسی را تا حدودی طی کرده است، اما واگرها و ابهامات زیادی وجود دارد.
به اعتقاد بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، صدا و سیما برخورد دوگانه‌ای با متهمان موضوعات مختلف دارد. به نحوی که با افرادی که به اصطلاح هنجارهای اجتماعی- فرهنگی را مراعات نمی‌کنند برخوردهای شدیدتر صورت می‌دهد و نسبت به مجرمان اقتصادی اهمال بیشتری اعمال می‌کند.
یکی از کاربران توییتر به نام احمد در این زمینه نوشت: «واکنش گسترده جامعه و فعالین سیاسی اجتماعی به پخش اعتراف دختر 17ساله به جرم رقص نشان داد که هنوز صدا و سیما درک درستی از جامعه و مطالبات آن ندارد»
کاربر دیگر به اسم احسان می‌گوید:«کسی یادش‌ می‌آید آخرین باری که یکی از #مفسدان_اقتصادی در #صداوسیما برای ابراز پشیمانی #گریه کرده، کی بوده»
برقص تا برقصیم
واکنش‌ها به خبر دستگیری مائده هژبری به انتقاد از تبعیض قضایی، پخش اعترافات تلویزیونی، یا انتقاد از مخالفت با شادی محدود نمی‌شود. گروهی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در حمایت از مائده دست به اقدامی مشابه زده‌اند. آنها فیلمی از رقص خود تهیه و منتشر می‌کنند و با تاکید بر «شادی حق ماست» دیگران را هم به این اقدام فرامی‌خوانند.
واکنش یک روحانی
واکنش‌ها به خبر دستگیری مائده هژبری فقط به کاربران فضای مجازی محدود نشد و برخی از چهره‌های سیاسی و مذهبی نیز به آن واکنش نشان دادند.
یکی از واکنش‌ها که بسیار مورد توجه قرار گرفت، واکنش «محمدرضا زائری» روحانی و کارشناس فرهنگی بود.
وی نقد خود را به این مستند در صفحه اینستاگرامش این گونه نوشته است: «قرن‌ها ادبیات اباحی و جنسی آیا چیزی از اقتدار و صلابت فکر دینی کاست؟ غالب شعرا هزلیات دارند و غالب تصویرگران نقش‌هایی که قابل نشر نیست! قرن‌ها مردم رقصیدند و برهنه شدند و رفتند و آمدند، اما دین آسیبی ندید! چرا بزرگان مدعی این نکته ساده و کوچک را نمی‌فهمند؟ آنچه دین و ایمان را متلاشی و نظام را نابود می‌کند لرزش کمر دختری نوجوان نیست، لغزش قلم قاضی کهنسال است!»
حجت‌الاسلام فاضل میبدی نیز با اشاره به اینکه رقصیدن گناه بزرگ است یا غارت منافع ملی! در صفحه توییترش نوشت:«بعد از چهل سال از اسلام سخن گفتن، رسیدیم به جایی که باید یک دختر جوان در رسانه عمومی اعتراف به گناه خود کند تا به حال کدام اختلاس‌گر در سیما آمده و اعتراف به اختلاس و غارت بیت‌المال کند؟ رقصیدن گناه بزرگ است یا غارت منافع ملی؟ دین که دست جاهلان باشد چنین است»
اختلاس‌گران رقص بلد نیستند
در این میان فعالان سیاسی هم بیکار ننشستند و افرادی نظیر تاجزاده، عباس عبدی و محمدعلی ابطحی واکنش نشان دادند.
محمدعلی ابطحی نوشت: «شاخ‌های اینستاگرام را‌ می‌خواهند بشکنند. شاخ دو نفر رقصنده بیست و چند ساله را هم چنان شکانده بودند که داوطلبانه آمدند تلویزیون و گریه کردند. به دل نگیرید که چرا شاخ اختلاس‌کننده‌های بزرگ و دزدان بیت‌المال و مدیران نالایق را نمی‌شکنند.آنها فقط خوش رقصی بلدند. رقص بلد نیستند.»
خودزنی
عباس عبدی نیز در واکنش به اعتراف‌گیری دختر 17ساله در حساب توییتری خود نوشت: «هنگامی که فیلم اعترافات دختری را که رقصش منتشر شده پخش نمودند چرا فکر نکردند این اعتراف صداوسیما علیه خودش است، چون رفتار آن دختر چیز پنهانی نداشت.این اقدام نشان داد آنان درکی از نتایج اخلاقی و حتی عملی رفتارشان ندارند. سقوط آزاد سیاست رسمی رسانه‌ای در ایران مدت‌ها است آغاز شده.» آذرمنصوری قائم مقام دبیر کل حزب اتحاد ملت نیز نوشت:«مدیران و سیاستگذاران رسانه ملی اگر قائل به پاسخگویی هستند به این سوال پاسخ دهند برنامه‌هایی مانند اعتراف‌گیری از دختری که اتهامش نمایش رقص خود در اینستاگرام است، با تکیه بر کدام‌یک از مبانی اخلاقی و انسانی و دینی ما تولید و از فراگیرترین رسانه رسمی کشور پخش‌ می‌شود؟فاین تذهبون؟»
حسام‌الدین آشنا، عضو شورای نظارت بر صداوسیما، در واکنش به پخش اعترافات «مائده هژبری» دختر جوانی که به اتهام پخش فیلم‌هایی از رقص خود در صفحه‌ اینستاگرامش بازداشت شده بود، گفت: شورای نظارت بر صدا و سیما این امکان را فراهم می‌کند تا به هر شکایتی از طرف افراد در مورد عدم رضایت‌شان نسبت به پخش تصاویر آنان در تلویزیون رسیدگی کند.
پخش اعترافات دختری نوجوان در رسانه ملی به جرم اشتراک گذاشتن ویدیوی رقص خود در اینستاگرام در شرایطی صورت گرفت که چند وقت پیش در موضوع حادثه تجاوز به 41دختر ایرانشهری، دادستان کشور از پوشش رسانه‌ای آن انتقاد کرد و آن را برخلاف آموزه‌های اسلامی دانست.
شکستن شاخ‌ها یا ایجاد کمپین رقص؟
گویا صداوسیما قصد داشت با پخش این مستند شاخ‌های اینستاگرام را بشکنند، اما از آنجا که همیشه در بر یک پاشنه نمی‌چرخد، اقدام صداوسیما نتیجه عکس داد و منجر به شکل‌گیری «کمپین رقص» در فضای مجازی شد. بسیاری از مردم به نشانه اعتراض به برنامه اعتراف‌گیری صداوسیما از یک دختر نوجوان، تصویر رقص خود را با هشتگ‌های مرتبط در اینستاگرام به اشتراک گذاشته‌اند.
ظاهرا هنوز اهالی رسانه ملی در جریان نیستند که جامعه تغییر کرده و اگر اندکی اهمال و اشتباه کنند با نتایج معکوس روبرو می‌شوند.
اقدام ناشیانه صداوسیما حتی صدای رئیس دانشکده صدا و سیما را درآورد.«شهاب اسفندیاری»، نیز به غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای بودن و هزینه سنگین این فیلم اذعان کرده است.
حالا باید منتظر بود آبا مسئولان صداوسیما از این اقدام خود، که انتقادهای زیادی از هر طیف و جناحی را برانگیخته است، درس عبرت خواهند گرفت؟ یا کماکان به سیاست تک‌صدایی ادامه می‌دهند و به روال گذشته تنها صدای یک اقلیت از جامعه خواهند بود.