سرنوشت همه بازارها وابسته به تصميمات دولت جديد است
احسان سلطاني، اقتصاددان درخصوص وضعيت كنوني بازارها و اينكه كدام بازار در شرايط فعلي براي سرمايهگذاري ميتواند مناسبتر باشد، اظهار داشت: آنگونه كه محاسبات اقتصادي نشان ميدهد در حال حاضر همه بازارها از مسكن گرفته تا دلار و خودرو دچار حباب قيمتي هستند و بايد گفت وضعيت كنوني در حال گذار است و تا زماني كه دولت جديد مستقر نشود اين وضعيت نامشخص خواهد بود. او با بيان اينكه سرنوشت همه بازارها وابسته به تصميمات دولت جديد است، گفت: در صورتي كه دولت جديد نيز بخواهد برخلاف شعارهايي كه تاكنون داده اقدامات و كاركردهاي دولت گذشته را دنبال كند اوضاع اقتصادي بهبود نخواهد يافت و متاسفانه بايد گفت افزايش نرخ دلار در روزهاي گذشته نيز اين هراس را تقويت كرده است. اين اقتصاددان با اشاره به بازار بورس نيز گفت: بين ۷۰ تا ۸۰درصد از گردانندگان بورسي خصولتيها هستند و منافع آنها در اين بازار حائز اهميت است و بايد گفت در حال حاضر گروههاي پتروشيمي و فولاديها سوددهتر از گروههاي ديگر هستند و در چهار سال گذشته هم بيش از ۲۰ برابر رشد داشتهاند ضمن آنكه افزايش قيمتهاي جهاني نيز روي اين گروهها تاثيرگذار بوده اين درحالي است كه ساير گروههاي بورسي رشدشان بسيار كمتر بود. او افزود: همچنين بنگاههاي بورسي كه متكي به رانتهاي پتروشيميها، سنگآهنيها، فولاديها و غيره هستند نيز در چهار ماه گذشته صورتهاي مالي سالانهشان را بالاتر ديدهاند.
سود خالص تعدادي از بنگاهها از كسري بودجه دولت بيشتر شد
سلطاني تصريح كرد: درآمد عملياتي تنها ۲۰ بنگاه بزرگ بورسي در سال ۱۳۹۹ تا ۴۰درصد از بودجه دولت بيشتر بود و سود خالص اين مجموعهها كه از رانت ريشه نشأت ميگيرند با كسري بودجه دولت برابر بود كه بايد گفت متاسفانه شاهد يك فساد گسترده در اين بخش هستيم. سلطاني با اشاره به نرخ بهره بين بانكي در سال گذشته گفت: در سال گذشته نرخ بهره بين بانكي به پايينترين ميزان در چند سال گذشته رسيد و بانك مركزي منابع را به سمت بازار سهام هدايت كرد و شاهد آن بوديم كه شاخصها در بازار سهام تا ۲ ميليون واحد رشد داشتند و پس از آن با اتفاقاتي كه رخ داد بازار سرمايه نيز با ريزش همراه شد. اين اقتصاددان گفت: بازار سرمايه در تامين مالي ساختار مالي كشور تاثيرگذار است پس از بررسي اين شاخص دريافتيم كه اولين كشور در دنيا هستيم كه سهم بازار سرمايه در ساختار مالي اقتصادش نزديك به ۸۰درصد است؛ اين در حالي است كه اين ميزان براي كشور چين حدود ۳۰درصد ،در تركيه ۳۰درصد، در آلمان ۴۰درصد و براي امريكا اين ميزان ۴۵درصد است، اين اعداد يعني اينكه ميزان ارزش بازار سهام به GDP در اين كشورها كوچكتر از ايران است.
بازار سرمايه ايران داراي ايرادات اساسي است
او ادامه داد: بازار سرمايه ايران داراي چند ايراد اساسي است؛ اول اينكه اغلب بازار سرمايه از خصولتيها هستند با همان مديران منتصب از سوي دولت و ساختار قدرت و سهم بخش خصوصي در اين بازار بسيار اندك است، دوم اينكه اين بنگاهها كاموديتيمحور هستند و مانند بازار سهام ديگر كشورها فناوري محور نيستند، مورد بعدي اينكه بازار سرمايه ايران رانتمحور است و اگر بخشي از رانتهاي انرژي و مواد معدني را از آنها بگيرند اين بازار به شدت سقوط ميكند و مساله ديگر اينكه به شدت دولت و مجلس از بازار سرمايه دفاع ميكنند كه با اين ساختار غلط و مخرب بايد گفت ما داراي بزرگترين بازار سرمايه در دنيا با وجود اين حبابهاي قيمتي هستيم. سلطاني تصريح كرد: در حال حاضر بخش خصوصي واقعي و بنگاههاي كوچك و متوسط نقششان در اقتصاد به شدت كمرنگ شده و خواهد شد و اين به معني تضعيف بخش خصوصي است و از يك سال و نيم گذشته با اين حباب قيمتي در بازار سرمايه مقابله كرديم كه علت آن هم اين بود كه بخش خصوصي به شدت ضعيف شده است.
او با بيان اينكه ساختار كنوني اقتصاد ساختار غلطي است، ادامه داد: آنگونه كه شاهديم سهام بورس و ارزش بنگاههاي خصولتي به قيمت دلار گران متصل است و ما با يك منظومهاي مواجه هستيم كه پيش از اين هم آن را تجربه كرديم كه با افزايش بهاي دلار سهام بورس رشد كند و بنگاهها سودآور شوند و مردم براي سرمايهگذاري در بورس ترغيب شوند كه نتيجه آن بازي باخت باخت براي مردم بود. اين اقتصاددان با انتقاد از مداخله دولت در اقتصاد گفت: بانك مركزي رسما در حوزه نرخگذاري دلار دخالت ميكند تا قيمتها افت نكند و اگر راهي كه در دو، سه سال گذشته طي شد ادامه پيدا كند اوضاع وخيمتر ميشود. او با بيان اينكه تنها از لحاظ درآمد قابل مصرف در سال گذشته حدود هزار هزار ميليارد تومان از جيب مردم كم شده است، گفت: در 10 سال گذشته تنها قيمت ورق فولاد ۴۵ برابر شده است و به جاي آنكه رييسجمهور اعلام كند كه قيمتها را واقعي ميكند تا مردم قادر به خريد مسكن باشند، ميگويد ما پول چاپ ميكنيم تا منابع را به دولت بدهند و مسكن بسازند و از اين طريق مردم صاحب خانه شوند چرا؟ براي اينكه بنگاههاي بورسي همچنان قيمت ميلگرد و آهن و... را بالا نگه دارند.