این افراد انتظار دارند جریان ورودی مشتری توسط برندی که با آن قرارداد بسته می‌شود تضمین شود؛ به عبارتی توان بازاریابی یا تبلیغ را ندارند و در تلاشند با استفاده از نام تجاری یک برند معروف عملیات جذب مشتری را به سرعت انجام دهند، بنابراین برند معتبر و توان بالای جذب مشتری دو مولفه مهم برای تمایل این افراد به برندهای تجاری مطرح هستند. در عین حال این افراد مجریان مناسبی هستند که لازم است توان اجرایی آنان تقویت شود و این امر با توانمندسازی فرآیندها و سازمان‌دهی مناسبی که در اختیار آنها قرار می‌گیرد عملی است. اما این موضوع بدون تربیت پرسنل مناسب امکان‌پذیر نیست؛ به همین دلیل لازم است صاحبان برند با آموزش پرسنل شرایط را برای فعالیت نیروی انسانی کارآزموده و قوی فراهم کنند.

در کنار سه شرط فرآیند‌سازی، سازمان‌دهی و آموزش پرسنل موضوع چهارم انتقال فرهنگ سازمانی و هویت برند است. به این معنا که مشتریان توان تشخیص و تفکیک اصل و کپی برند را از هم دارند و با توجه به شناختی که از فرهنگ و هویت برند اصلی در خاطر دارند با مراجعه به شعب تحت فرانچایز دچار دوگانگی در رفتار و گفتار خواهند شد. بر این اساس درک و دریافت بر اساس آموزش قابل انتقال نیست و باید فرهنگ سازمانی نیز انتقال یابد که این امر به سادگی ممکن نیست و نیازمند سرمایه‌گذاری بزرگی است که البته نقطه ضعف مهم صنعت فرانچایز در ایران نیز همین نکته است.

فرانچایز صنعت جوانی است که دو طرف آن معمولا دارای اطلاعات کاملی از این ابزار نیستند؛ البته افرادی هم هستند که با هدف سوءاستفاده از این روش وارد صنعت شده و باعث بدنامی آن می‌شوند و اتفاقا بخشی از فرانچایز‌گیرنده را با روش‌ها و وعده‌های دروغین خود دچار نوعی بدبینی و تجربه‌های بد در صنعت می‌کنند و در نتیجه چنین افراد زخم‌خورده دچار نوعی سردرگمی در اهداف خود می‌شوند و این امر دعوا بر سر منافع را در قراردادهای فرانچایز افزایش می‌دهد. این در حالی است که پنجمین موضوع که نوعی خلأ در صنعت فرانچایز محسوب می‌شود نبود قوانین مشخص و قوی در ارتباط با به‌کارگیری ابزار فرانچایز است.

خلأهای قانونی صنعت فرانچایز

سال ۷۹ حوزه برند را در ایران شروع کردیم، در آن زمان قوانین حوزه برند بسیار نامشخص بودند و حق بهره‌برداری از دارایی‌های ناملموس شفاف نبود. در اواسط دهه ۸۰ تغییراتی در قانون ایجاد کردیم و سازمان ثبت علائم تجاری و سازمان ثبت شرکت‌ها از هم جدا شدند و سازمان‌دهی و استقلال این سازمان آغاز شد. این پوست‌اندازی تا همین حالا ادامه دارد و امروز باید به حوزه فرانچایز نیز انتقال یابد. صنعت فرانچایز نیزبه نوعی انتقال دارایی‌های ناملموس است و قوانینی که برای حراست از این مفاهیم وجود دارد بسیار ضعیف هستند و حتی آنچه در دهه ۸۰ در حوزه برند تدوین شده، به‌خصوص در قسمت آسیب‌ها، نیازمند بازنگری است. این موضوع در خصوص فرانچایز مهم‌تر است، چرا که بخش‌هایی در ارتباط با دارایی‌های ناملموس در این حوزه وجود دارد که در حوزه نشان تجاری وجود ندارد؛ مانند فرهنگ سازمانی یا سهم بازار که در قوانین گذشته نشان تجاری دیده نشده، ولی در فرانچایز این موضوعات از اهمیت زیادی برخوردار است.

جای خالی برندهای صادراتی

صادرات فرانچایز در آمریکا یک عدد دو رقمی میلیاردی است؛ در حالی که هیچ کالایی صادر نشده و تنها اجازه استفاده از نام برند به کشورهای دیگر داده شده است. به این اضافه کنید مواد اولیه، آموزش و تجهیزاتی را که توسط برندهای آمریکایی به شعبه‌های خود در خارج از کشور صادر می‌شوند. در ایران از ابتدا هدف تقویت برندهای ملی و رساندن آنها به سطوح منطقه‌ای و جهانی بوده و هست، اما نگاه کوتاه‌مدت و سوءاستفاده‌ها از این موضوع به حدی زیاد است که اجازه نگاه بلندمدت را از فعالان اقتصادی گرفته است.

البته عوامل متعددی روی این موضوع اثر گذاشته‌اند که یکی از آنها مساله تحریم ایران است. تحریم‌ها اثرات زیادی روی ورود و خروج برندهای ایرانی بر جای گذاشته و اقتصاد ایران امروز در جایگاه بسیار نامناسب اقتصادی قرار گرفته است، اما فرصتی که در این شرایط ایجاد شده تلاش فعالان داخلی برای برندسازی ملی بوده است؛ هرچند که در این مسیر فرصت‌سوزی‌های بسیار زیادی نیز در جهت تقویت برند و صادر کردن آن وجود داشته و دارد و حتی چالش‌هایی ایجاد شده که خیلی از مشتریان یا فرانچایز‌گیرندگان اعتماد خود را به برندها از دست داده‌اند، اما باید گفت ایران یکی از بازیگران اصلی فرهنگی منطقه است و هویت تاریخی آن در جهان همواره این قدرت را حفظ خواهد کرد که بتوانیم فرانچایزهای خود را به جهان صادر کنیم.