آسیب‌دیدگی مناطق دیم
گندم یکی از کالاهای راهبردی در تامین امنیت غذایی کشور است که اگر برای تامین آن برنامه‌ای دقیق و تدبیری صحیح اندیشیده نشود با مشکل مواجه خواهیم شد. اما متاسفانه در چند سال اخیر که کشور در چنبره بیماری «نگاه به غرب» گیر افتاده بود، تدبیری صحیح برای حراست از تامین امنیت غذایی با تهیه مناسب کالای راهبردی گندم اندیشیده نشد. همین بی‌تدبیری‌ها کشور را به‌ جایی رسانده است که از «جشن خودکفایی تولید گندم» به «چه کنم برای واردات گندم» رسیده‌ایم.
مصرف داخلی گندم در بحث نان حدود ۹ میلیون تن بوده و دو میلیون تن گندم نیز در صنف و صنعت مصرف می‌شود بنابراین حدود ۱۱ میلیون تن گندم نیاز داریم. امسال حدود شش میلیون هکتار از اراضی کشاورزی زیر کشت گندم است این در حالی بوده که چهار میلیون هکتار از این اراضی کشاورزی دیمی است و در اکثر نقاط کشور شرایط خشکسالی شدید و بسیار شدید به وجود آمده که باعث آسیب‌دیدگی مناطق دیم شده است بنابراین باعث کاهش عملکرد شده و کاهش عملکرد نیز باعث کاهش تولید ملی شده است.
بنا به دلایل ذکرشده امسال خرید گندم از پنج میلیون تن بیشتر نمی‌شود و دولت باید حدود پنج میلیون تن واردات گندم را در نظر داشته باشد تا نیاز داخلی را تامین کند، زیرا ذخایر استراتژیک تامین‌شده است، ولی برای مصرف روزانه نیاز است که واردات صورت گیرد و این در حالی است که این گندم وارداتی با نرخ هفت هزار و ۵۰۰ تومان خریداری می‌شود یعنی بیشتر از نرخ خرید تضمینی گندم در داخل کشور گندم وارداتی را خرید می‌کنند.
جایگاه مهم در امنیت غذایی
در همین خصوص سرپرست مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به سوالی در مورد اهمیت گندم و جایگاه مهم این محصول در امنیت غذایی کشور درباره علت کسری گندم و واردات این محصول توضیحاتی ارائه کرد و در واکنش به نرخ هفت هزار و ۵۰۰ تومانی این محصول استراتژیک گفت: از سال ۹۴ تا ۹۹ با افزایش ضریب خوداتکایی گندم از طریق توجه به زیرساخت‌ها و برنامه‌ریزی صورت گرفته در خصوص تامین کافی و به ‌موقع نهاده‌های تولید، معرفی ارقام جدید و مقاوم گندم با عملکرد بالا، اجرای طرح‌های مختلف و در سطح وسیع در همکاری با مراکز تحقیقاتی بین‌المللی با هدف انتقال علم و دانش روز دنیا به مزارع زارعین، توسعه کشاورزی حفاظتی و… که همگی این راهکارها با دریافت نزولات جوی در بازه‌های زمانی مناسب موردحمایت قرار گرفت به کاهش واردات این محصول راهبردی و در مواردی به صفر رسیدن واردات آن منجر شد.
سهراب سهرابی اظهار کرد: در سال زراعی ۱۳۹۹،۱۴۰۰ به دلیل کاهش ۵۰ درصدی بارش‌ها نه تنها بخش اعظم اراضی گندم دیم کشور تحت تاثیر قرار گرفت بلکه با ایجاد محدودیت در منابع آبی از تعداد دفعات آبیاری اراضی آبی نیز کاسته شد و به کاهش تولید منجر شد که با توجه به موقعیت کلی ایران که جزو مناطق خشک و نیمه‌خشک طبقه‌بندی می‌شود در صورت فقدان برنامه‌های مورد اشاره این کاهش تولید می‌توانست بیشتر باشد. هرچند نظر این معاونت بر آن است که در صورت اصلاح مناسب قیمت خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۰ میزان خرید تضمینی گندم قطعا بیشتر بوده و مراکز خرید تضمینی می‌توانستند مقادیر بیشتری از محصول گندمی را که به دلیل پایین بودن قیمت خرید و کمبود خوراک دام و طیور یا در انبارها دپو شدند و یا به کارخانجات تولید خوراک دام و طیور و دامداری‌ها و مرغداری‌ها روانه شدند، جذب کند. وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره اینکه چرا در سه ماه اول سال، صادرات هندوانه در رده اول قرار داشته است؛ آن ‌هم با وجود اینکه هندوانه مصرف آب بالایی دارد، افزود: به لحاظ کلی این معاونت با توسعه تولید و صادرات بیش‌ازحد محصولات پرآب‌بری همچون هندوانه که به افزایش صادرات آب مجازی منجر می‌شود موافق نیست، اما بر کسی پوشیده نیست که کشاورزان خود تصمیم می‌گیرند که چه محصولی بکارند و دولت‌ها با تغییراتی که در سیاست‌های حمایتی خود می‌دهند می‌توانند تا حدی بر این تصمیم اثر بگذارند بنابراین امید است با تکمیل طرح الگوی کشت این موضوع تا حد مطلوبی تحت مدیریت قرار گیرد. اما به لحاظ کلی مقایسه این دو محصول قیاس مع‌الفارق بوده و هیچ مناسبت و ارتباطی با یکدیگر ندارند.
وی ادامه داد: ضایعات محصولات کشاورزی در مراحل مختلف تولید، فرآوری و مصرف، موضوعی جهانی بوده و تنها منحصر به کشور ما نیست، اما قطعا این امر به معنای بی‌توجهی و عدم برنامه‌ریزی جهت کاهش آن نیست کمااینکه به همین منظور در ابتدا مقادیر ضایعات به تفکیک مراحل مختلف تعیین و به دنبال آن برنامه‌ریزی لازم در خصوص بخش‌هایی که به لحاظ مسوولیتی در حیطه وظایف این معاونت بوده، انجام‌گرفته است.
سرپرست مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی اظهار کرد: طبق بررسی صورت گرفته ضایعات مرحله کاشت که بخش اعظم آن به مصرف بیش ‌از حد توصیه‌شده، بذر است و ضایعات مرحله برداشت که بخش اعظم آن به استفاده از ماشین‌آلات فرسوده و تاخیر در برداشت بازمی‌گردد جمعا هشت درصد از کل ضایعات تولید را به خود اختصاص می‌دهد که به‌منظور کاهش آن تمهیدات لازم در زمینه تامین کافی ادوات مناسب کاشت و خاک‌ورزی، و کمباین با فناوری روز اندیشیده شده و طی چند سال اخیر خط اعتباری لازم جهت در اختیار گذاشتن تسهیلات کم‌بهره برای خرید این ادوات از سوی کشاورزان در اختیار آن عزیزان قرار گرفته و این امر ادامه دارد.