در این راستا می‌توان به سهم یک درصدی ایران از بازار جهانی سنگ اشاره کرد. بر اساس آنچه تحلیلگران می‌گویند، ایران در صنایعی همچون صنعت سنگ حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و به عنوان مثال به لحاظ تولید با کشور ترکیه که آن کشور هم در گروه سنگ‌های آهکی مزیت نسبی دارد، برابری دارد. اما نگاهی به آمارهای بین‌المللی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۹، جمع کل صادرات ایران به ۲۲۰ میلیون دلار هم نمی‌رسد اما در همین سال ترکیه توانسته ۹ میلیون تن از ۱۱ میلیون تن سنگ تولیدی کشورش را در حوزه صادرات به کار بگیرد و سهمی ۷۴/۱ میلیارد دلاری را از بازارهای جهانی سنگ به خود اختصاص دهد. در واقع این اعداد و ارقام بیانگر این است که اگرچه صنایع کشور ما در برخی حوزه‌ها از توان تولید بالایی برخوردار هستند اما در حوزه صادرات بسیار ضعیف عمل کرده‌اند که در این راستا به طور حتم عدم توجه دولت به صنعت نمایشگاهی نقش پررنگی داشته است.
در این راستا یکی از تحلیلگران صنعت سنگ در گفت‌وگویی با «جهان‌صنعت» نسبت به حضور کمرنگ شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه ازمیر ترکیه که در فروردین ماه برگزار شد واکنش نشان داد و با بیان بررسی‌های آماری اعلام کرد که عدم توجه به صنعت نمایشگاهی، عقب‌ماندگی زیادی را برای ایران به دنبال داشته است و باعث شده ایران شانس و کانال بزرگ صادراتی خود را از دست دهد و نتواند به شبکه‌ای از متقاضیان و مشتریان در نقطه‌نقطه جهان دسترسی پیدا کند. نکته قابل تامل در این باره آن است که کشور ترکیه با برگزاری این نمایشگاه که سال‌ها برای آن هزینه کرده است، توانسته مشتریان را از همه جای دنیا در یک نقطه جمع کند، اما با این وجود هم نتوانستیم از این فرصت بزرگ صادراتی به درستی استفاده کنیم. این در حالی است که برای کشورهایی مثل ایران که وابسته به نفت و برخی کالاها هستند، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی توسعه و صادرات غیرنفتی را به همراه دارد و می‌تواند کمک قابل توجهی برای اقتصاد کشور باشد.
برابری ایران و ترکیه به لحاظ تولید
در همین خصوص تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ به «جهان‌صنعت» گفت: در رابطه با مساله بغرنج صادرات سنگ ایران و مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، بحث نمایشگاهی از اهمیت زیادی برخوردار است.
سیامک حاج‌سیدجوادی با اشاره به آمارهای تولید سنگ در دنیا اظهار کرد: تولید سنگ دنیا در سال ۲۰۲۰، ۱۵۵ میلیون تن بوده است که ۸۸ میلیون تن از آن به گروه سنگ‌های آهکی یا ماربل اختصاص دارد و ۶۲ میلیون تن از آن سهم سنگ‌های گروه گرانیت یا سیلیسی است. وی با بیان اینکه ایران جزو تولیدکنندگان برتر سنگ‌های گروه آهکی است و در این حوزه مزیت نسبی داریم، افزود: این در حالی است که بزرگترین رقیب کشور ما در بازار جهانی، ترکیه است که در سال ۲۰۲۰ حدود ۲/۱۱ میلیون تن تولید داشته است. در مقابل اما ایران طبق آمارهای جهانی حدود هشت میلیون تن تولید داشته، اگرچه وزارت صمت در این خصوص اعلام می‌کند که تولید سنگ ایران نیز حدود ۱۱ میلیون تن بوده است. بنابراین می‌توان گفت که ایران به لحاظ تولید با کشور ترکیه که آن کشور هم در گروه سنگ‌های آهکی مزیت نسبی دارد، برابری دارد. حاج‌سیدجوادی بیان کرد: ظرفیت استخراج معادن سنگ در ایران ۳۰ میلیون تن است اما ما تنها با یک‌سوم ظرفیت کار می‌کنیم. اما در مقایسه با کشوری همچون ترکیه، تنوع سنگ‌های ایران به مراتب بالاتر است و از هر جهت که بررسی کنیم، می‌بینیم که ایران در این حوزه دارای مزیت نسبی بیشتری نسبت به ترکیه است. این در حالی است که ایران با وجود اینکه در تولید سنگ دنیا چهارمین کشور است و می‌تواند اولین تولیدکننده سنگ‌های گروه آهکی در دنیا باشد اما در بخش صادرات عملکرد قابل توجهی ندارد و در این حوزه ضعیف است. تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ در ادامه افزود: ترکیه در سال ۲۰۲۰ حدودا ۵/۳ میلیون تن سنگ به صورت بلوک و سه میلیون تن سنگ به صورت فرآوری‌شده صادر کرده است که اگر تصور کنیم ۵۵ درصد از سنگ بلوک به صورت فرآوری‌شده درمی‌آید، این کشور حدودا ۵/۵ میلیون تن سنگ را فرآوری کرده که در نهایت توانسته سه میلیون تن سنگ فرآوری‌شده را صادر کند. به این ترتیب می‌توان گفت که ترکیه ۹ میلیون تن از ۱۱ میلیون تن سنگ تولیدی کشورش را در حوزه صادرات به کار گرفته و توانسته راندمان خوبی را به دست بیاورد. همچنین این کشور توانسته سهمی ۷۴/۱ میلیارد دلاری را از بازارهای جهانی سنگ به خود اختصاص دهد.
سهم ۱ درصدی در بازار جهانی
سیدجوادی با بیان اینکه رقم کل جابه‌جایی بازارهای جهانی حدود ۱۹ میلیارد دلار است که ۷/۱ میلیارد دلار از آن یعنی حدود ۹ درصد از بازار از آن ترکیه شده است، گفت: طبق بررسی‌هایی که انجام داده‌ام و همینطور آمارهای ثبتی، ایران در سال ۱۳۹۹، ۶۲۲ هزار تن سنگ به صورت بلوک صادر کرده که ارزش میانگین آن ۱۱۰ میلیون دلار بوده است. همچنین حدودا ۷۵۰ هزار تن سنگ به صورت برش‌خورده و فرآوری‌شده از سوی ایران صادر شده که حدودا ۱۳ میلیون مترمربع با ارزش ۱۱۰ میلیون دلار بوده است. به این معنا که جمع کل صادرات ایران در سال مورد بررسی به ۲۲۰ میلیون دلار هم نمی‌رسد و تنها سهم یک درصدی از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.
وی ادامه داد: همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۵/۸۲ درصد از صادرات سنگ‌های ایران به صورت کوپ به چین و ۵/۹ درصد از آن هم به کشور هند بوده که در نتیجه می‌توان گفت ۹۲ درصد صادرات سنگ ایران به صورت کوپ به دو کشور چین و هند انجام شده است. در بخش سنگ‌های فرآوری‌شده نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۶۲ درصد از صادرات به کشور عراق، شش درصد به آذربایجان، پنج درصد امارات و چهار درصد به ترکمنستان بوده است. نگاهی به کشورهای هدف نشان می‌دهد که ایران در حوزه صادرات چندان قوی عمل نکرده و به مقاصد جدیدی صادرات انجام نداده است. به عبارتی این آمارها ضعف ما را نشان می‌دهد که با این توان تولید، در صادرات خیلی ضعیف عمل می‌کنیم.
لزوم حضور در نمایشگاه‌های کشورهای رقیب
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ در ادامه با تاکید بر اهمیت حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی و همینطور بازارهای هدف گفت: نمایشگاه‌های بازارهای هدف یکی از بهترین جایگاه‌هایی است که می‌توانیم در آنها حضور پیدا کنیم و از اسب‌های زین‌شده‌ای که کشورهای رقیب ایجاد کرده‌اند، بهره ببریم. منظور از کشورهای هدف، کشورهایی هستند که تقاضای مشتریان آنها برای واردات سنگ‌های فرآوری‌شده و یا به صورت بلوک سنگ‌های آهکی زیاد است. بنابراین ما نیز می‌توانیم جهت دستیابی به این مشتریان و متقاضیان، در نمایشگاه‌های کشورهای رقیب حضور پیدا کنیم.
سیدجوادی با اشاره به مزیت حضور در نمایشگاه کشورهای رقیب گفت: حضور در نمایشگاه‌های بزرگترین صادرکننده‌های سنگ‌های گروه آهکی و صادرکنندگان سنگ می‌تواند برای ما فرصت خوبی باشد، چرا که تمام متقاضیان دنیا برای بازدید، جمع‌آوری اطلاعات و همینطور خرید سنگ در این نمایشگاه‌ها حضور پیدا می‌کنند. از این رو حضور ایران در این نمایشگاه‌ها می‌تواند در راستای معرفی محصولات و معرفی توانمندی‌ها و پتانسیل‌های کشور به بازارهای جهانی نتیجه‌بخش باشد.
وی افزود: به عنوان مثال با توجه به اینکه ترکیه بزرگترین رقیب ایران در حوزه صادرات سنگ است، قطعا حضور در نمایشگاه‌هایی همچون نمایشگاه ازمیر ترکیه می‌تواند از اهمیت قابل توجهی برای ایران برخوردار باشد، چرا که تمام مشتری‌های دنیا و تمام کسانی که متقاضی خرید سنگ‌های گروه آهکی و ماربل هستند، برای بازدید از نمایشگاه ازمیر ترکیه حاضر می‌شوند و می‌توانیم بدون اینکه هزینه‌های بالای برگزاری نمایشگاه بین‌المللی و همچنین هزینه مارکتینگ را پرداخت کنیم، محصولات خود را به کشورهای هدف که حدود ۲۶ کشور هستند معرفی کنیم و در راستای توسعه صادرات صنعت سنگ کشور گام برداریم.
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ با اظهار تاسف نسبت به بی‌توجهی مسوولان برای پرداخت مشوق‌های لازم در راستای حضور صنعتگران ایرانی در نمایشگاه ازمیر ترکیه که از ۱۰ تا ۱۳ فروردین (۳۰ مارس تا ۲ آوریل ۲۰۲۲) برگزار شد، گفت: در صورت حضور حداکثری در این نمایشگاه می‌توانستیم از پتانسیلی که ترک‌ها طی ۲۵ سال برای آن تلاش کردند، استفاده کنیم و با مشتریان اصلی سنگ در بازارهای جهانی ارتباط بگیریم. سیدجوادی بیان کرد: البته ترک‌ها نیز در رابطه با نمایشگاه ورونای ایتالیا همین کار را انجام دادند و با حضور در آن نمایشگاه توانستند محصولات خودشان را به دنیا معرفی کنند. در واقع ترک‌ها توانستند با همین روش، سهم خود را از بازارهای جهانی همچون بازار ایتالیا، اسپانیا و… اخذ کنند.
وی با بیان اینکه تمرکز روی نمایشگاه‌هایی همچون نمایشگاه سنگ ورونای ایتالیا، هندوستان، شیامن چین، ازمیر ترکیه و… بسیار اهمیت دارد، افزود: این کشورها سال‌هاست که برای مارکتینگ هزینه کرده‌اند و تمام مشتری‌های دنیا را برای بازدید از نمایشگاه‌های کشورشان دعوت می‌کنند. بنابراین از آنجایی که ما می‌توانیم به این طریق پتانسیل‌های صنعت سنگ کشور را به دنیا معرفی کنیم، در حوزه افزایش تولید و توسعه صادرات و همینطور ارزآوری برای اقتصاد کشور نیز کار بزرگی انجام خواهیم داد.
حضور کمرنگ شرکت‌ها در نمایشگاه ازمیر
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ با انتقاد از اینکه تنها ۲۰ شرکت ایرانی در نمایشگاه سنگ در ازمیر ترکیه شرکت کردند، اظهار کرد: در نمایشگاهی که ۱۳۸ کشور دنیا حضور داشتند و برای بازدید و خرید سنگ وارد آن شدند، تنها ۲۰ شرکت ایرانی دارای غرفه بودند. این در حالی است که در کشور ما بیش از ۸۰۰ معدن فعال وجود دارد و یا به گفته وزارت صمت تعداد معادن فعال ۱۱۰۰ معدن است. در این میان پنج هزار کارخانه فرآوری در کشور وجود دارد که دست‌کم ۵۰۰ کارخانه فرآوری اسلب در کشور ما توانایی صادرات با کیفیت و استاندارد جهانی را دارند. به عبارتی ۵۰۰ واحد معدنی در کشور ما وجود دارد که می‌توانند محصولات اسلب خودشان را به بازارهای جهانی عرضه کنند.
وی ادامه داد: در زمینه خطوط تایل نیز از ۵ هزار کارخانه، به طور متوسط ۳۰۰ کارخانه فرآوری در کشور وجود دارد که می‌توانند محصولات تایل خود را به بازار جهانی ارائه دهند. بنابراین به طور کلی می‌توان گفت که حدود ۱۵۰۰ واحد معدنی در کشور ما وجود دارند که می‌توانند به صورت فعال وارد بازار جهانی شوند اما از این تعداد تنها ۲۰ شرکت در نمایشگاه سنگ ازمیر ترکیه شرکت داشتند که ضعف بزرگی برای ایران است.
سیدجوادی با بیان اینکه یکی از دلایل این حضور کمرنگ به عدم آگاهی صنایع معدنی و سنگ ایران از این نمایشگاه و همچنین تاثیرات مثبتی که می‌تواند در فروش و صادرات آنها داشته بر می‌گردد، گفت: البته صنایع از برگزاری این نمایشگاه در کشور ترکیه اطلاع دارند اما آنچه خیلی از آن اطلاع ندارند این است که با ورود به این نمایشگاه به چه نتایجی دست پیدا خواهند کرد.
وی با بیان اینکه با کم کاری برای حضور در نمایشگاه سنگ در ازمیر ترکیه، دسترسی خود را به شبکه‌ای از متقاضیان و مشتریان از دست داده‌ایم، افزود: متاسفانه حمایت‌های دولتی نیز در این زمینه وجود ندارد اما در کشوری همچون ترکیه که ۹۰ درصد از تولیدات سنگ خود را صادر می‌کند، تمام هزینه‌های نمایشگاهی از سوی دولت ترکیه به صنایع پرداخت می‌شود.
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ افزود: حمایت‌های دولتی در این حوزه بسیار کم است و تشکل‌های بخش خصوصی نیز عملکرد چندان قابل قبولی ندارند در حالی که ما به تشکل‌هایی نیاز داریم که بتوانند چنین حرکت‌هایی را هدایت کنند. اما متاسفانه تشکل‌های صنعت سنگ نیز کاملا خنثی هستند و تبلیغاتی انجام نمی‌دهند. در نهایت نیز شاهد این هستیم که هیچ حرکتی برای اینکه ما از این شانس و کانال بزرگ صادراتی استفاده کنیم، نمی‌شود.
سیدجوادی با تاکید بر اینکه رصد بزرگترین رقیب ما در نمایشگاه ترکیه بسیار مهم است، گفت: ما باید با حضور در چنین نمایشگاه‌هایی، تغییرات قیمتی و میزان تقاضا در رابطه با هر محصولی را بسنجیم.
وی با بیان اینکه آنالیز کشورهای رقیب یا بازارهای هدف بسیار حائز اهمیت است، افزود: این مسوولیت را باید شرکتی بر عهده بگیرد که نسبت به بازار شناخت و اشراف کامل داشته باشد و بتواند در گام بعدی در حوزه اجرا نیز موفق عمل کند. البته به طور حتم این شرکت به حمایت‌های دولتی و حمایت از طرف اهالی صنعت نیز به شدت نیاز دارد.
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ بیان کرد: در واقع این گروه، شرکت و یا تشکل است که می‌تواند در تعیین استراتژی برای صنعت سنگ و تجزیه و تحلیل بازار این کالا حرفی برای گفتن داشته باشد چرا که بازارهای هدف را همواره بررسی و آنالیز می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه ما باید در نمایشگاهی همچون نمایشگاه ورنای ایتالیا که در آینده برگزار می‌شود شرکت کنیم و دست کم ۳۰۰ شرکت معدنی داشته باشیم که در این نمایشگاه شرکت می‌کنند.
عملکرد خنثی روشان روز
سیدجوادی همچنین در ادامه با انتقاد از عملکرد خنثی شرکت روشان روز به عنوان شرکتی که مسوول برگزاری حدود ۲۸ نمایشگاه در صنعت سنگ بوده است، افزود: این شرکت در زمینه صنعت سنگ کشور گام‌های بسیار بزرگی برداشته است و توانسته در راستای توسعه این صنعت بسیار مفید و پررنگ باشد اما جای تعجب دارد که چرا این شرکت در شرایط فعلی عملکرد چندان قابل قبولی ندارد و به عنوان مثال در رابطه با نمایشگاه ازمیر ترکیه، اصلا وارد عمل نشده است.
وی همچنین با قدردانی از حلاجیان مدیر پاویون ایران در نمایشگاه ازمیر ترکیه اعلام کرد: اگرچه توقع ما این بود که دست کم ۳۰۰ شرکت در نمایشگاه ازمیر ترکیه حضور پیدا کنند اما همین حضور اندک هم سختی‌های خود را دارد و در این خصوص از مسوولان امر قدردانی می‌کنیم چون به مراتب عدم حضور ما در این نمایشگاه دارای تبعات منفی بسیار بیشتری بود.
تحلیلگر بازارهای جهانی سنگ در نهایت اظهار کرد: امیدوارم با تمرکز بر این بخش بتوانیم صنعت نمایشگاهی به عنوان بازوی اصلی توسعه صادرات و رشد تولید در صنایع معدنی و صنعت سنگ را تقویت کنیم و شرایطی را ایجاد کنیم که شرکت‌های صنعتی و معدنی کشور بتوانند قابلیت‌ها و پتانسیل‌های خود را در رویدادهای این چنینی به رخ بکشند و سهم خود را از بازار جهانی افزایش دهند.
ساماندهی وضعیت نمایشگاهی نیازمند عزم راسخ مسوولان
کاوه فاضل *- بیست و شش سال پیش با توجه به اینکه در زمینه امور فرهنگی، تبلیغاتی و نمایشگاهی صنعت سنگ فعالیت چندانی وجود نداشت، شرکتی در این حوزه متولد شد که علاوه بر تمرکز بر این بخش‌ها، در جهت معرفی صنعت سنگ ایران به خارج از کشور وارد عمل شد و شروع به ایجاد ساختارهای لازم در این حوزه کرد. همچنین این شرکت با ایجاد ارتباط و معرفی دست‌اندرکاران بخش‌های مختلف این صنعت به یکدیگر، زمینه‌ساز حذف واسطه‌هایی شد که سودهایی دهها برابر بیشتر از تولیدکنندگان برایشان وجود داشت.
در واقع در این بیست و شش سالی که از عمرِ این مجموعه می‌گذرد، خدمات مختلفی به صنعت سنگ کشور صورت پذیرفته است که از جمله آنها می‌توان به گردآوری، تالیف و انتشار سالیانه کتاب راهنمای سنگ ایران، گردآوری اولین کتاب اطلس سنگ‌های ساختمانی، اعزام هیات‌های تجاری جهت بازدید از نمایشگاه‌های مهم دنیا، برگزاری آبرومند نمایشگاه سنگ تهران و تالیف و ترجمه کتب علمی- فنی- تخصصی در زمینه سنگ و معدن سنگ ساختمانی، انتشار کتاب واژه‌نامه انگلیسی به فارسی لغات سنگ و معدن، برگزاری سمینارها و همایش‌های آموزشی و دهها خدمات دیگر که هر کدام نیاز به ساعت‌ها توضیح دارد، اشاره کرد.
همچنین آنچه از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است اینکه شرکت روشان روز از ابتدای فعالیت خود تا کنون یک سیاست را مدنظر داشته و آن ارجح دانستنِ امور فرهنگی نسبت به منافع اقتصادی بوده است. البته در مورد این شرکت باید از دست اندرکاران این صنعت سوال شود تا جایگاه اعتباری آن به صورت واضح مشخص شود.
حال اما در شرایط فعلی جای سوال برای برخی از صنعتگران حوزه معدن و سنگ کشور به وجود آمده است که شرکتی با این حجم از فعالیت مثمرثمر و نقش پررنگ در صنعت سنگ، چرا این روزها انرژی سابق را ندارد و یا اینکه به تعبیری خنثی شده است. در این خصوص باید این واقعیت را اعلام کرد که متاسفانه در تمام این سال‌ها هیچ کمکی از جانب وزارتخانه‌های متولی صنعت سنگ و معدن کشور به این مجموعه نشد و حتی هر بار که طرحی را ارائه دادیم، تجربه مان غنی‌تر شد که باید دست به زانوی خودمان بگذاریم و از خیرِ کمک گرفتن از دولت‌ها بگذریم تا نیرو و توانمان در هزارتوی این مسیر تحلیل نرود.
شرکت روشان روز در سال ۱۳۹۵ سهام خود را به ۶۸ سهامدارِ جدید از دست‌اندرکاران صنعت سنگ واگذار کرد و عملا به صورت یک کنسرسیوم فرهنگی این صنعت درآمد. کنسرسیومی که خود می‌تواند به عنوان یک تشکل محسوب شود و با توجه به سیاست‌های حمایتی دولت‌ها باید خیلی از پروژه‌های اجرایی در این صنعت را انجام دهد ولی متاسفانه هیچ نظارتی برای واگذاری پروژه‌ها به مجریان واقعی وجود ندارد و هیچ آورده‌ای هم از صرف بودجه‌های مربوطه برای صنعت محقق نمی‌شود . یکی از مهم‌ترین و جالب ترین مشکلاتی که وجود دارد، بخش نمایشگاهی است. قوانین در این بخش به اندازه‌ای دست و پاگیر، خسته‌کننده و ناامیدکننده است که اطمینان دارم مسوولین و متولیان کشور دید مثبتی به این گونه رویدادها ندارند و از اهمیت آنها مطلع نیستند. این در حالی است که این سیاستگذاری‌ها و قوانین دست و پاگیر، باعث بروز مشکلات عدیده بین شرکت‌های برگزارکننده و مدیران مسوول در سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها که مجریان قوانین بالادستی هستند، می‌شود.
به عنوان مثال این روال جای تاسف دارد که شرکت روشان روز به عنوان برگزارکننده دوازده دوره نمایشگاه بین‌المللی سنگ در تهران، هر سال اجبار دارد که مجددا تایید صلاحیت شود که آیا تا به حال نمایشگاهی برگزار کرده یا خیر و مدارکی را ارائه دهد که برگزارکننده دوازده دوره قبل این شرکت بوده است. این در حالی است که مجوزهای هر سال، فقط چهار یا پنج ماه قبل از برگزاری نمایشگاه و تنها برای همان سال صادر می‌شود.
نکته قابل تامل اینکه نمایشگاه‌ها در همه جای دنیا برای پنج سال آینده خود برنامه‌ریزی دارند و تبلیغات لازم را انجام می‌دهند. ضمن اینکه نمایشگاه‌ها در اغلب کشورهای دنیا زیر نظر بخش خصوصی قرار دارند و این موضوع به خودی خود می‌تواند بسیاری از موانع در این حوزه را حل کند. در کشور ما نیز اقدام درست این است که مجوزهای نمایشگاهی با زمان دست‌کم پنج ساله داده شود و با آنالیز فعالیت هر برگزارکننده به صورت سالانه، در صورت خطا مجوز باطل شود.
با این روال می‌توانیم توقع داشته باشیم که هر نمایشگاه بیشترین جذب غرفه‌دار از کشورهای خارجی را داشته باشد تا به صادرات غیر نفتی کشور کمک قابل توجهی شود. این در حالی است که چطور می‌توان توقع داشت در نمایشگاهی که تنها چند ماه است که مجوز آن صادر شده، بیشترین جذب غرفه‌داران و شرکت‌کنندگان را داشت. همچنین این روال و شرایط چگونه می‌تواند برای شرکت‌های خارجی که برنامه حضورشان در دنیا را از یک سال قبل نوشته و بسته‌اند، توجیه داشته باشد؟
یکی دیگر از دلایلی که نمایندگانِ شرکت‌های خارجی نمی‌توانند به درستی فناوری و تکنولوژی‌های جدید و مدرن را در نمایشگاه‌ها عرضه کنند، تفاوت قیمتی است که در واگذاری غرفه‌های نمایشگاهی ایجاد می‌شود. این در حالی است که هیچ نمایشگاهی در دنیا برای غرفه‌داران داخل کشور خود و غرفه‌دارانِ خارجی، از نظر قیمت تفاوت قائل نمی‌شود. به طور مثال اگر در نمایشگاه ورونا ایتالیا، غرفه متری X یورو است، هم برای شرکت ایتالیایی و هم برای شرکت ایرانی، همین قیمت صدق می‌کند و قیمت‌ها یکسان است. اما در کشور ما به دلیل بازی ارز و تفاوت‌هایش با ریال، نرخی متفاوت به شرکت‌های خارجی ارائه می‌شود که یکی از مهم‌ترین مواردی است که نمایندگان شرکت‌های خارجی نمی‌توانند به درستی فناوری و تکنولوژی‌های جدید را در نمایشگاه‌ها عرضه کنند. به این معنا که در کشور ما هیچ تسهیلاتی برای حضور خارجی‌ها داده نمی‌شود و حتی اقداماتی انجام می‌شود که حضور آنها را در مباحث مربوط به سرمایه‌گذاری و یا رویدادهای نمایشگاهی سخت تر می‌کند. حال از بحث تحریم‌های استکبار جهانی و مشکلات مرتبط با آن می‌گذریم. در صنعت سنگ ساختمانی نیز در حالی که جایگاه بسیار بالایی در میزان ذخایر داریم و از نظرِ ماشین آلات و تولید از توانایی‌های بسیار برای رقابت برخوردار هستیم، سیاستگذاری درستی برای ارائه این توانایی به دنیا وجود ندارد و بنده به عنوان کسی که نماینده نزدیک به ۲۸ نمایشگاه خارجی در ایران و همچنین برگزارکننده نمایشگاه سنگ در تهران بوده و تجربه‌ای نوزده ساله در این حوزه دارد، این موضوع را عنوان می‌کنم.
نبود سیاستگذاری مناسب در این حوزه باعث شده حتی بعضا با حضورِ پراکنده و بی برنامه شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های خارج از کشور روبرو باشیم که دستاوردی برای مجموعه صنعت سنگ ندارد و تنها ممکن است برای آن واحد مشخص منافعی را به ارمغان بیاورد. در مقابل اما با توجه به اینکه شرکت روشان روز نمایندگی نمایشگاه‌های متعددی را در دنیا بر عهده داشت، شاهد این بودیم که دولت ترکیه با برنامه‌ریزی و ایجاد تسهیلات برای صنعتگران صنعت سنگ خود، آرام آرام جایگاهی مناسب در بازار سنگ دنیا برای خود ایجاد می‌کند.
در واقع شرکت‌های ترک با پرداخت مبلغ بسیار ناچیزی در یک بازه زمانی مشخص می‌توانستند در نمایشگاه‌های دنیا شرکت کنند. در این باره یکی از این غرفه داران در گفتگویی که با بنده داشت اعلام کرد دولت ترکیه این سوبسید را برای پنج سال به تعدادی از تولیدکنندگان صنعت سنگ ارائه می‌دهد و آنها پنج سال فرصت دارند تا محصولات خود را به عنوان برند وارد بازار جهانی نمایند و پس از این مدت، سوبسید این واحدها برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی تمام می‌شود و فرصت به چند تولیدکننده دیگر داده می‌شود. اقدامات و سیاست‌هایی که نشان از برنامه‌ریزی جدی دولت ترکیه برای ورود به بازار و افزایش سهم خود از بازارهای جهانی به خصوص صنعت سنگ دارد. در حالی که در کشور ما با تمام قوانین و مقرراتی که برای ایجاد تسهیلات وضع می‌شود، هیچ حرکتی که منجر به موفقیت شود، دیده نمی‌شود چرا که سیاستگذاری‌ها بر اساس مشورت با بخش خصوصی و اهالی فن نیست و نمی‌تواند نتیجه مطلوب را به دنبال داشته باشد.
بنابراین باید اعلام کنم تا زمانی که عزم راسخی برای ساماندهی وضعیت نمایشگاهی در بعد داخلی و خارجی وجود نداشته باشد و همچنین زیرساخت‌های لازم برای عرضه توانایی‌های کشور در صنعت سنگ ساختمانی فراهم نشود، نه تنها نمی‌توان از شرکت روشان روز توقع داشت در چنین شرایطی با انرژی و بدون هیچ مشکلی فعالیت کند بلکه نمی‌توان به جایگاه مطلوب و واقعی در حوزه صنعت سنگ دنیا دست پیدا کرد.
در این زمینه این نکته حائز اهمیت است که نمایشگاه‌ها محلی برای معرفی و نمایش امکانات و توانمندی‌هاست و برای رشد هر صنعت مواردِ بسیارِ دیگری نیز اهمیت دارند که بحث و بررسی در مورد آنها نیاز به اتاق‌های فکر غیرنمایشی و دلسوز دارد. تمام این موارد باعث شده است که خستگی و دلزدگی از این همه تلاشِ بیهوده و چالش، مرا با تجربه‌ای غنی در فعالیت‌های فرهنگی صنعت سنگ به سمت کناره‌گیری سوق دهد. امیدوارم که جوانانی که زمام امور شرکت را بدست گرفته‌اند در فضایی سرشار از حمایت‌های واقعیِ دولت، خدمات فرهنگی خودشان را به این صنعت ادامه دهند.
* بنیانگذار و مدیرعامل سابق شرکت روشان روز