آن‌گونه که قانون می‌گوید، مسئولیت صدور کارتهای بازرگانی با اتاق بازرگانی است و تایید نهایی آن در دست سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت که براساس قانون در حال انجام است. اما موضوعی که در این میان مهم است جلوگیری از فعالیت کسانی است که با استفاده یک ساله از کارت‌ها، تخلف می‌کنند و دیگر اقدام به تمدید آنها نمی‌کنند و به‌اصطلاح کارت بازرگانی یک‌بار مصرف می‌شود.
در این میان به نظر می‌رسد تخصصی شدن روند صادرات هر محصولی ازسوی اتحادیه و تشکل مربوط، راهکاری است که جلوی کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف را می‌گیرد. در واقع با صدور کارتهای اهلیت در کنار کارتهای بازرگانی می‌توان این روند را مدیریت کرد.
در حالی برخی رسانه‌‌ها از دعوای اتاق‌های بازرگانی با سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت برای کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف نوشته‌اند که رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران چنین موضوعی را رد می‌کند و می‌گوید اختلافی با اتاق نداریم.
راه فرار مالیاتی بسته شده است
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه اختلافی در روند صدور و تمدید کارتهای بازرگانی وجود ندارد، اظهارکرد: برای صدور کارت‌ها براساس آیین‌نامه عمل می‌کنیم اما آنچه ابهام دارد و درباره آن از سازمان توسعه‌تجارت جویا شده‌ایم، درباره تمدید کارت‌هایی بوده که مشکل مکان شرکت، تجارت‌خانه و... است.
یدالله صادقی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» تصریح کرد: برای صدور کارت اتفاق‌نظر وجود دارد و براساس آیین‌نامه باید مکان دفتر فعالیت خود را معرفی کنند و شرایط لازم را داشته باشند اما درباره تمدیدی‌ها به‌صراحت عنوان نشده که آن ضوابط مشمول صدوری‌ها و تمدیدی‌ها می‌شود. بنابراین این موضوع را از سازمان توسعه‌تجارت پیگیری کردیم و مقرر شد با همان مکان‌ها قبلی تمدید کنیم تا بررسی‌های لازم را انجام دهیم. در همان مقطع پیشنهاد مشترکی را با اتاق بازرگانی درباره اصلاح آیین‌نامه تهیه و به وزارتخانه ارسال کردیم، اما هنوز به‌نتیجه‌ای نرسیده است.
وی درباره کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف اظهارکرد: در ضوابط صدور، کارتهای واحدهای تولیدی ۵ساله و برای امور تجاری یک‌ساله صادر می‌شود. پس از یک‌سال عضو اتاق است و باید برای تمدید مراجعه کنند که اگر هم نیامد مهم نیست. در واقع آنچه برای استفاده از کارتهای بازرگانی یک‌ساله مطرح می‌شود این است که هر فردی که کالا وارد می‌کند ۴درصد ارزش اظهار شده کالا را به‌عنوان مالیات، پیش از ترخیص کالا پرداخت کند و ۹درصد ارزشافزوده و دیگر موارد را هم باید پرداخت کند در نتیجه آن ۴درصد علی‌الحسابی که از کل ارزش کالا گمرک دریافت و به حساب سازمان مالیاتی واریز می‌کند، مساوی است با مالیات بر درآمد سود ناشی از فروش آن کالا؛ بنابراین امکان فرار مالیاتی وجود ندارد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: عنوانی با کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف نداریم بنابراین هرکسی کارت‌بازرگانی بگیرد و نسبت به واردات کالا اقدام کند، ۴درصد ارزش اظهارشده گمرکی آن را به‌عنوان مالیات علی‌الحساب در بدو ورود پرداخت می‌کند وگرنه کالا را نمی‌تواند ترخیص کند.
صادقی افزود: این چه فراری است که فرد هم مالیات ارزشافزوده را بپردازد و هم مالیات بر درآمد کالا را پیشاپیش از او بگیرند؟ در نتیجه راه‌های فرار مالیاتی بسته شده است.
او همچنین درباره ابطال و تعلیق کارتهای بازرگانی که تخلفی انجام داده‌اند، اظهارکرد: اتاق بازرگانی کوتاهی در اجرای دستوراتی که می‌دهیم ندارند. ما در سازمان کارگروه پایش داریم که پس از بررسی‌های لازم اگر چنانچه صاحب کارتی تخلف داشته باشد، کارت را تعلیق می‌کنیم. پیشتر تعلیق کارت برعهده اتاق بود اما درحال‌حاضر این اختیار به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها نیز واگذار شده است. البته سرور سامانه صدور کارت بازرگانی در اختیار اتاق است و ما باید نامه بزنیم و بخواهیم این کار را انجام دهند.کارت اهلیت هم باید صادر شود
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند گفت: پرونده صدور کارت‌ها که براساس قانون و ضوابط ازسوی اتاق‌های بازرگانی‌تکمیل می‌شود به سازمان صنعت، معدن و تجارت هر استان ارسال می‌شود و پس از امضا به اتاق برمی‌گردد تا در سامانه کارت صادر شود. در واقع هم اکنون اتاق بازرگانی به تنهایی نسبت به کارتهای بازرگانی اقدام نمی‌کند و با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت پیش می‌رود.
محسن احتشام به «گسترش‌تجارت» درباره کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف یا صوری اظهارکرد: این موضوع در اتاق‌ها یا استان‌های کوچک به‌طور معمول رخ نمی‌دهد. به‌عنوان نمونه، در استان خراسان‌جنوبی ما هیچ‌گاه با این مشکل روبه‌رو نبودیم.
وی افزود: اگر نخست مراقبت‌های لازم انجام شود و نظارت کافی وجود داشته باشد که کسی که کارت می‌گیرد براساس ضوابط لازم باشد کمتر شاهد کارتهای بازرگانی یک‌بار مصرف هستیم. اما در این میان نمی‌توان از نیت برخی با خبر بود چراکه کارت را به‌طور قانونی می‌گیرد اما به‌جای اینکه فعالیت مولد در راستای رشته یا فعالیتی که تعیین کرده، داشته باشد، اقدام به کارت فروشی و... می‌کنند.
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند با بیان اینکه در اتاق‌های بازرگانی دوره‌های آموزشی بسیاری برای کارتهای بازرگانی برگزار می‌کنیم، اظهارکرد: از افراد درخواست می‌کنیم که در این کلا‌س‌ها شرکت کنند تا با امور تجاری و قوانین لازم و تکالیف قانونی خودشان آگاهی کسب کنند.
مدیرعامل تروند زعفران و صادرکننده نمونه کشور با اشاره به روند صدور کارتهای بازرگانی گفت: ما پیشنهادهایی را مطرح کردیم اما با مخالفت شدید روبه‌رو شده و کسی به این موضوع‌ها توجهی نمی‌کند. به‌عنوان نمونه، در بخش زعفران ما مصیبت بزرگی درباره کارتهای یک‌بار مصرف داریم. این افراد بارهای دیگران را ارسال می‌کنند و تعهدی نسبت به بازگشت ارز ندارند و با ایجاد رقایت‌های منفی، بازار را از بین می‌‌برند.
احتشام ادامه داد: کارتهای بازرگانی برای تاجران، یک‌ساله است اما اینکه از اصطلاح یک بار مصرف برای آنها استفاده می‌شود به‌دلیل این است که افراد متخلف پس از یک سال دیگر تمدید نمی‌کنند چون باید مدارک مالیاتی و مرتبط به سازمان تامین اجتماعی و... ارائه دهند.
او تاکید کرد: راه‌حل این موضوع‌ها این است که کارت اهلیت هم برای تاجران صادر شود؛ یعنی صادرکننده زعفران کسی است که در کنار کارت بازرگانی، کارت اهلیت هم داشته باشد که از سوی اتحادیه صادرکنندگان زعفران و شورای ملی زعفران صادر کرده باشند که واقعا از اهلیت و اصالت صادرکننده اطمینان یابیم. در واقع با این اقدام روند امور صادراتی تخصصی می‌شود.
رئیس اتاق بازرگانی بیرجند گفت: خواستیم این موضوع را عملیاتی کنیم اما اگر بدانید با چه مخالفت‌هایی از سازمان‌های دولتی مختلف روبه‌رو هستیم. استدلال آنها این است که جلوی صادرات گرفته می‌شود و هرکسی که کارت بازرگانی دارد می‌تواند صادرات انجام دهد؛ در حالی که این موضوع ساماندهی و سازماندهی انسجام، همبستگی و مدیریت امور است و هیچ منافاتی با قانون تجارت ندارد. احتشام با بیان اینکه کسی که یک کیلو صادرات ندارد نمی‌داند روند صادرات چیست و با پشت میز نشستن نمی‌توان قانونی تصویب کرد که منطبق بر کسب و کار باشد و عملیاتی شود، تصریح کرد: چند سال پیش در چین به اتاق گیاهان دارویی این کشور رفته بودیم که موضوع جالبی را مطرح کردند و آن اینکه تمام کسانی که عضو این اتاق هستند و صادرات انجام می‌دهند؛ علاوه بر کارت بازرگانی کارت اهلیت و تشکل مورد نظر را دارد. اگر کسی از خط‌مشی‌ها تخطی کند کارت آن باطل می‌شود و آن فرد در سراسر چین حق تجارت را ندارد و اگر باز هم از طریق واسطه یا به هر روشی اقدام به تجارت کند جریمه‌های بسیار سنگینی خواهدشد.
او تاکید کرد: در نتیجه با این ساماندهی‌ها و مدیریت‌هاست که چین درحال‌حاضر بزرگ‌ترین صادرکننده جهان است.
زهرا طهرانی/ تجارت