موج جدید افزایش قیمت‌ها از هفته گذشته بازار ارز را دربر گرفته به طوری که دلار بعد از چند هفته نوسان در محدوده ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان این بار سر از کانال قیمتی ۲۴ هزار و ۲۵ هزار تومان درآورده است. آن‌طور که فعالان بازار ارز می‌گویند، مظنه دلار در بازار به ۲۵ هزار تومان نیز رسیده و این موضوع نوید افزایش قیمت‌ها در روزهای آینده را می‌دهد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که دلار نخستین بار و در هفته منتهی به تیر ماه بود که توانست سد مقاومتی ۲۵ هزار تومان را بشکند و راهی کانال ۲۶ هزار تومانی شود. بازار در ادامه و در واکنش به تزریق‌های گسترده بازارساز عقب‌نشینی و نوسانات قیمتی خود را این بار در محدوده ۲۲ هزار تومان آغاز کرد.
حال اما با گذشت بیش از یک ماه از پایداری دلار در قیمتی پایین‌تر از سقف قیمتی تیرماه، رفتار معامله‌گران به قیمت‌ها جهت داده و سبب گران شدن دوباره دلار شده است. افزایش قیمت‌ها اما در حالی اتفاق می‌افتد که بازار ارز همچون گذشته از حضور متقاضیان سرشار نیست و دیگر شاهد شکل‌گیری صف‌های طویل پشت در صرافی‌ها نیستیم. این موضوع ریشه در کاهش عرضه ارز در صرافی‌ها و ناتوانی آنان در پاسخگویی به نیازهای ارزی متقاضیان دارد و از این رو قسمت اعظم ارز موردنیاز مردم از بازار آزاد ارز تامین می‌شود. براساس بخشنامه سال گذشته شورای پول و اعتبار، سهمیه ارزی هر فرد تنها ۲۲۰۰ دلار است که تنها یک بار در سال قابل دریافت است.
محدودیت دریافت ارز متقاضیان را ناچار می‌سازد که برای تامین مازاد نیازهای ارزی‌شان به بازار غیررسمی مراجعه و اقدام به خرید ارز با نرخی بالاتر از نرخ مصوب کنند. بنابراین بخشی از افزایش تقاضای ارز ریشه در ناتوانی بانک مرکزی در تامین مازاد نیازهای ارزی بازار دارد. به گفته فعالان بازار ارز، بانک مرکزی از اعطای ارز به آنها خودداری می‌کند و درج قیمت در تابلوی معاملات قیمتی آنها تنها جنبه نمایشی دارد. به عبارت دیگر نرخ ۲۲ هزار و ۸۰۰ تومانی دلار نرخی است که از سوی بانک مرکزی به صرافی‌ها اعلام می‌شود، حال آنکه دسترسی متقاضیان به دلار با چنین نرخی یا محدود است یا غیرممکن.
به نظر می‌رسد تغییر رفتار معاملاتی سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه به دنبال ریزش‌های اخیر بورس نیز می‌تواند به عنوان عامل دوم در ایجاد موج جدید افزایش قیمت در بازار ارز مطرح شود. افت شاخص بازار سرمایه که از ماه گذشته آغاز شده نگرانی بسیاری از سرمایه‌گذاران در خصوص کاهش ارزش دارایی‌های مالی‌شان را بالا برده است. از این رو گروهی از سرمایه‌گذاران ترجیحا به بازار ارز پناه برده‌اند تا از توالی رشد قیمت دلار به نفع خود بهره ببرند. به این ترتیب تقاضای ارز از سوی این افراد نیز فشار تقاضا در بازار ارز را بالا برده تا معامله‌گران نسبت به تداوم افزایش قیمت‌ها امیدوار شوند. شواهد حاکی از آن است که بازیگران اصلی صحنه ارزی بازار آنهایی هستند که به امید کسب سود قیمت‌ها را در سطوح بالا حفظ می‌کنند و پس از آن افسار قیمت‌گذاری بازار را در اختیار معامله‌گران خرده‌پا قرار می‌دهند.
در وضعیت کنونی که دلار از سد مقاومتی ۲۴ هزار تومان نیز عبور کرده و مظنه آن در بازار تا ۲۵ هزار تومان نیز پیش رفته می‌توان گفت که افسار قیمت‌گذاری در دست دلالان و سفته‌بازان بازار قرار گرفته است. از این رو است که عمده پیش‌بینی‌ها حول محور تداوم روند رو به رشد قیمت دلار و شکستن سقف قیمتی ۲۶ هزار تومانی تیرماه می‌چرخد. با توجه به اینکه سیاستگذار نیز واکنشی به افزایش قیمت‌ها نشان نمی‌دهد می‌توان با اطمینان بیشتری در خصوص افزایش قیمت‌ها در هفته‌های پیش‌رو اظهارنظر کرد.
در بازار طلا و سکه نیز وضع به همین منوال است و افزایش قیمت ارز به رشد قیمت‌ها در این بازار نیز منجر شده است. سکه هفته گذشته چند گام عقب رفت و پیش‌بینی‌ها را به سمت بازگشت آن به کانال ۱۰ میلیون تومانی هدایت کرد. با این حال از ابتدای هفته جاری سکه روی جدید قیمتی خود را نشان داد و همگام با افزایش قیمت ارز پیش رفت. اکنون سکه با نرخ ۱۱ میلیون و ۴۴۰ هزار تومان معامله می‌شود. هرچند دلار و اونس جهانی طلا جریانات قیمتی در بازار داخلی طلا را هدایت می‌کنند با این حال سکه قادر نبوده همچون دلار سقف‌های قیمتی پیشین خود را بشکند و پشت سد مقاومتی ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان متوقف شده است.
با این حال تداوم افزایش قیمت ارز می‌تواند آهنگ رشد قیمت سکه را نیز تندتر کند و حتی این امکان وجود دارد سکه از سقف قیمتی ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی خود در تیرماه نیز عبور کند. با این وجود بازارساز می‌تواند به عنوان یک عامل کنترل‌گر در بازار حضور پیدا کند و رفتار قیمتی هر دو بازار ارز و سکه را تغییر دهد.
رشد قیمت دلار ادامه دارد
در همین حال حمیدرضا کاهدی، کارشناس ارزی به «جهان‌صنعت» گفت: با توجه به آنکه تغییر بنیادی در بحث مربوط به دلار نداشته‌ایم، عدم ورود ارز به بازار عامل اصلی رشد قیمت‌ها بوده است. ضمن آنکه ریزش بورس نیز وضعیت را بدتر کرد و بخشی از منابع خارج شده از بازار سرمایه به بازار ارز ورود کرد.
وی اظهار کرد: به دلیل آنکه ارزی برای معامله وجود ندارد، معاملات بازار و جابه‌جایی ارز از سوی صرافی‌ها به حداقل خود رسیده است. اما همین مساله کمبود ارز قیمت‌ها را به سمت بالا هدایت می‌کند.
کاهدی افزود: افت قیمت نفت هم مزید بر علت شده و به افزایش قیمت ارز دامن زده است.
زمانی که نفت دچار افت قیمت می‌شود بازار سریعا به مساله کسری بودجه و تاثیر کاهش قیمت نفت بر این موضوع و ناتوانی دولت در فروش نفت می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد که دولت برای جبران کسری بودجه باید قیمت دلار را بالا ببرد.
وی در ادامه و در پاسخ به اینکه معاملات پشت‌خطی تا چه اندازه بر روند رو به رشد قیمت‌ها تاثیر گذاشته‌اند گفت: صرافی‌های غیرمجاز و کانال‌هایی که به صورت غیرمجاز اقدام به معامله ارز در بازار می‌کنند فعالیت آنچنانی ندارند. ایراد جدی که وجود دارد هزینه انجام معاملات فردایی بالاست و بنابراین چون پیگیری معاملات ارزی صرفه چندانی برای این گروه‌ها ندارد به نظر نمی‌رسد که این جریان چندان به دنبال خط‌دهی در بازار ارز باشد. بنابراین دو عامل کاهش کمبود ارز و افت قیمت ارز را می‌توان دلیل اصلی رشد قیمت دلار عنوان کرد.
کاهدی تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود بازار ارز کماکان افزایش قیمت داشته باشد و حتی ممکن است از سقف قیمتی قبلی خود نیز عبور کند. با این حال این احتمال وجود دارد که در اواخر سال جاری و اوایل سال بعد دلار نرخ‌های بسیار پایینی نیز به خود ببیند.
وی اعلام کرد: خروج پول از بازار سرمایه و افت قیمت بیش از ۵۰ درصدی در نماد خودرویی‌ها، قطعاتی‌ها و برخی از دارویی‌ها، لیزینگ‌ها و بانک‌ها حاوی اخبار ناامیدکننده‌ای برای سرمایه‌گذاران بود. به همین خاطر سرمایه‌گذاران به فکر افتادند که با حداقل زیان از بازار سرمایه خارج شوند تا ارزش دارایی‌های مالی خود را حفظ کنند.
کاهدی گفت: پولی که از بازار سرمایه خارج شده یا باید به سپرده بانکی تبدیل شود یا سر از بازارهای دیگری همچون بازار ارز و سکه دربیاورد. با این وجود معاملات چندانی در بازار وجود ندارد و با وجود آنکه سکه رشد خوبی را تجربه کرد اما هنوز نتوانسته از قیمت ۱۱ میلیون و ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان عبور کند.
این کارشناس ارزی خاطرنشان کرد: اگر بحث برقراری پروازهای بین ایران و ترکیه که اخیرا عنوان شده نیز جدی شود احتمال افزایش تقاضا در بحث توریسم نیز وجود خواهد داشت و بنابراین این موضوع نیز بهانه‌ای جدید برای افزایش قیمت دلار خواهد بود.
هرچند این موضوع تاثیر آنچنانی بر معاملات بازار نخواهد داشت اما در شرایط کنونی که ذخایر ارزی بانک مرکزی اندک است می‌تواند از نظر روانی بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
دلار عامل گرانی سکه است
آیت محمدولی، رییس اتحادیه طلا و جواهر نیز به «جهان‌صنعت» گفت: یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت سکه افزایش قیمت ارز بوده است.
وی اظهار کرد: موارد دیگری همچون اتاق‌های معاملات و فضای مجازی و شاید درصدی هم تقاضا باعث افزایش قیمت سکه شده‌اند.
به گفته محمدولی، زمانی که نوسانات قیمتی افزایش می‌یابد و بازار را به سمت افزایش قیمت می‌برد تقاضا چه برای سکه و چه برای طلاهای آب شده بیشتر می‌شود و قیمت را بالا می‌برد.
محمدولی افزود: اگر بتوانیم اصل قضیه یعنی بازار ارز را هدایت و آن را به آرامش برسانیم و فضای مجازی را نیز تحت کنترل درآوریم می‌توانیم نسبت به کاهش قیمت خوش‌بین باشیم.
رییس اتحادیه طلا و جواهر ادامه داد: بازار طلا در بحث مصنوعات رونقی ندارد و درصد مصنوعات در بازار حتی به ۲۰ درصد هم نمی‌رسد. درصد بیشتر فعالیت بازار نیز به سمت سکه و طلاهای آب شده می‌رود.
وی گفت: این موضوع نمی‌تواند روند خوبی برای تولید و کسب‌و‌کار طلا باشد و امیدواریم که مصرف‌کنندگان به سمت طلای آب شده نروند، چون طلای آب شده تنها برای صنعت طلا مناسب است تا در آنجا گردش کند و منجر به تولید مصنوعات در کارخانجات شود و تبدیل به کالای نهایی برای خرید مصرف‌کنندگان شود.
محمدولی تصریح کرد: پیش‌بینی در خصوص وضعیت بازار سخت است و نمی‌توان گفت بازار به چه سمت و سویی می‌رود با این وجود سیاست سایر کشورها بر قیمت جهانی طلا و بازار داخلی طلا و سکه تاثیرگذار است.
بنابراین تنها زمانی می‌توانیم شاهد ثبات در بازار طلا باشیم که این‌گونه تنش‌ها بین کشورها وجود نداشته باشد.