بازارهاي بورس توسعه‌يافته از منظر علمي مي‌توانند در اقتصاد كشورها موثر باشند. بيشتر مطالعات در اين زمينه نشان مي‌دهد، رابطه‌اي دوطرفه ميان موفقيت بازار سرمايه و رشد اقتصادي در كشورها وجود داشته باشد. در واقع ارتباطي مثبت ميان رشد شاخص بورس و رشد اقتصادي وجود دارد كه متاسفانه در كشور ما به دليل عدم توسعه‌يافتگي بورس اين شاخص نمي‌تواند تاثير كامل خود را بر مقوله رشد اقتصادي اعمال كند. شاخص بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد یافته این بازار است. با تحليل و بررسي شاخص‌ها مي‌توان وضعيت گذشته و حال اين بازار را از جنبه‌هاي مختلفي بررسي كرد به همين دليل شاخص‌ها به طور كلي در اين خصوص معيارهاي مهمي به شمار مي‌روند. از جمله عواملي كه بر نوسانات شاخص بورس موثرند، مي‌توان به عایدی هر سهم، نسبت قیمت بر درآمد، سیر تاریخی قیمت سهام، میزان دارایی‌ها و میزان بازدهی دارایی‌ها اشاره كرد. به اين ترتيب افزایش ارزش سهام و انجام معاملات مي تواند بر رشد شاخص بورس بیشترین اثر مثبت یا منفی را اعمال كند. اين يعني سود‌آوري واقعي كه در واقع تحقق پيدا كرده و از سوي ديگر پیش‌بینی سود حاصل از درآمد شرکت‌ها از مهم‌ترين دلايلي است كه تاثير مثبت خود را بر شاخص بورس و همچنين بازار مي‌گذارد.
ثبت ركورد
بورس تهران روز گذشته با رشد بسيار زيادي همراه بوده و ركورد 50 ساله خود را شكست. روز گذشته از لحظه باز شدن معاملات بورس اوراق بهادار تهران، شاخص کل روند صعودی را در پیش گرفت و توانست بیش از۴۰۰۰ واحد رشد کند و قله تاریخی ۱۵۹ واحدی را پشت سر بگذارد. افزایش قیمت دلار در ماه‌های گذشته، علت ریشه‌ای افزایش قیمت سهم‌ها در بورس اوراق بهادار در این روزهاست.
تاثير فزاينده نمادهاي پتروشيمي
بر مبناي اخبار رسيده، روز گذشته با باز شدن سقف رقابت در محصولات پتروشیمی در بورس کالا نمادهای پتروشیمی بیشترین تاثیر فزاینده را روی شاخص‌های بازار سرمایه داشتند، به طوری که صنایع پتروشیمی خلیج فارس ۵۳۳ واحد، پتروشیمی پارس ۲۸۵ واحد و گسترش نفت و گاز پارسیان ۲۲۷ واحد روی نماگرهای بورس تاثیر مثبت داشتند.
رشد شاخص كل
شاخص کل بازده نقدی و قیمتی نیز بیش از ۴۰۰۰ واحد رشد کرد و تراز ۱۵۹ هزار واحدی را برای اولین بار در تاریخ بورس پشت سرگذاشت. در عین حال شاخص کل هم وزن با ۶۸۰ واحد رشد تا رقم ۲۶ هزار و ۲۲ واحدی بالا رفت. در گروه محصولات شیمیایی در برخی نمادهای پتروشیمی شاهد صف خرید بوديم و نمادهایی همچون پتروشیمی پارس، پتروشیمی شازند، گسترش نفت و گاز پارسیان، صنایع شیمیایی ایران، گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، پتروشیمی مارون و تعداد دیگری از سهم‌ها توانستند پنج درصد رشد قیمت داشته باشند. البته علت ریشه‌ای تمامی این رشدها افزایش قیمت دلار در ماه‌های گذشته بوده است. گروه‌های فلزات اساسی و محصولات شیمیایی از جمله پتروشیمی‌ها ،صادرات‌محور هستند و با افزایش قیمت دلار قیمت سهام‌شان به صورت طبیعی افزایش پیدا می‌کند. روز گذشته ارزش معاملات بورس تهران به رقم ۶۲۲ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات بیش از دو میلیارد سهم و اوراق مالی را ثبت کرد. همچنین شاخص کل فرابورس در رشد کم‌سابقه نزدیک به ۴۶ واحد رشد کرده و شاخص کل این بازار به رقم ۱۸۱۷ رسید.
عدم تطبيق بورس با شرايط تورمي بازار
در خصوص تحليل وضعيت فعلي بازار بورس و همچنين پيش‌بيني آينده اين بازار عليرضا باغاني، كارشناس بورس به «قانون» مي‌گويد: به هر حال بورس بازاري است كه تقريبا در 6 و هفت ماه گذشته كه كشور درگير تورم شد، نتوانست به دلايل مختلفي كه مهم‌ترين اين دلايل قيمت‌گذاري دستوري كالاها بود و همچنين نگه داشتن فنر ارز نتوانسته بود خودش را با شرايط تورمي كه بر كشور حاكم شد، تطبيق دهد. در حال حاضر نيز كه در دو ،سه هفته گذشته نرخ‌گذاري دستوري فلزات از جمله مس، آلومينيوم و فولاد لغو شده و صرف رقابت محصولات اين شركت‌ها در بورس كالا آزاد شده و همين طور محصولات پتروشيمي كه ديروز دستور آن صادر شد، اكنون در بازار داخلي شركت‌هاي بورسي در حال تطبيق شرايط خود با تورم هستند. در يك ماه گذشته نيز بسته جديد ارزي توسط دولت ارائه شد كه در اين بسته عملا دلار 4200 توماني به خاطره‌ها پيوست و صادرات شركت‌هاي بزرگ پتروشيمي و فولاد براساس ارزي كه در بازار ثانويه معامله مي‌شود قرار شد كه انجام شود. اين دو رخداد كه در يك ماه گذشته اتفاق افتاده سبب شد بورس به عنوان بازاري كه حبابي نداشت از اين اتفاقات تاثير بپذيرد. اگر سكه چهارميليون و500هزار توماني را با دلار حتي 14 هزار توماني مبنا قرار دهيم، باز هم قيمت سكه حباب دارد. اين موضوع در مورد طلا يا ارز نيز صدق مي‌كند.
رشد شاخص منطقي است
اين كارشناس بازار سرمايه ادامه مي‌دهد: هنگامي كه نقدينگي در جامعه وجود دارد افراد تصميم به سرمايه‌گذاري مي‌گيرند؛ در حال حاضر نيز اين سرمايه‌ها در حال ورود به بورس به عنوان بازاري است كه وضعيت آن هنوز با واژه حباب فاصله زيادي دارد و در اين بازار تلاش مي‌شود كه قيمت‌ها با شرايط تورمي كه در كشور وجود دارد، تطبيق داده شود؛ يعني رشد شاخص بورس در شرايط فعلي چيز عجيبي نيست و من اين شرايط را واجد منطق بنيادي مي‌دانم.
پيش‌بيني وضعيت بازار سرمايه
باغاني همچنين تصريح مي‌كند: از آنجاكه بخش عمده‌اي از رشدهايي كه در بورس در حال حاضر اتفاق مي‌افتد در خصوص پايان قيمت‌گذاري دولتي است يا اينكه بناست مربوط به افزايش نرخ ارز در صادرات لحاظ شود، شركت‌هاي بورسي كه از ماه‌هاي گذشته رشدهايي آهسته و پيوسته داشتند به اصطلاح ما بازاريان پيش‌خور كرده بودند؛ يعني شرايط آينده را در قيمت سهام ديده بودند. اكنون ديگر از اينجا به بعد بايد كمي ملاحظه كرد و محافظه‌كاري به خرج داد و شرايطي را در نظر گرفت كه به هر حال مطابق با واقعيت‌هاي اقتصادي جامعه باشد چراكه در حال حاضر كه موسم تحريم‌ها فرا رسيده شركت‌ها در صادرات مشكل دارند. بخش عمده‌اي از شركت‌هايي كه در بازار سرمايه ما فعاليت دارند، شركت هاي صادراتي هستند . فكر مي‌كنم از اينجا به بعد سرمايه‌گذاران بايد احتياط كنند و شايد رشدهاي بازار سرمايه كماكان ادامه پيدا كند ولي به طور قطع با آهنگي آهسته و پيوسته پيش خواهد رفت.
اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه تعدادي از صنايعي كه ارتباط زيادي با تحريم ندارند، رشد مي‌كنند، بيان مي‌كند: شركت‌هايي كه فروش داخلي دارند مثل صنايع غذايي و صنايع دامپروري شركت‌هايي هستند كه از شرايط تحريم اثر زيادي نمي‌پذيرند. به نظرم از اينجا به بعد بايد در بورس احتياط بيشتري كرد. سرمايه‌گذاران غيرحرفه‌اي بايد به صورت غيرمستقيم از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري كه پيش‌بيني شده و شركت‌هاي سبدگردان كه توسط اشخاص حرفه‌اي مديريت مي‌شود، وارد بازار سرمايه شوند ولي در مجموع بورس را حداقل تا يكي، ماه دو آينده همچنان صعودي مي‌بينم زيرا در حال حاضر دلار نزديك 300 درصد رشد كرده و وضعيت طلا و سكه نيز به همين شكل است، ولي بازار سرمايه و شاخص بورس از اول سال تا به حال حدود 70 درصد رشد كرده پس حالا حالا ها ما با رشدهاي بورس مواجه هستيم اما بايد آهنگ اين رشد كمي آهسته و پيوسته باشد كه سرمايه‌گذاران نيز زيان نكنند.
ركوردي كه خوشحال‌كننده نيست
باغاني در پايان مي‌گويد: ركوردي كه در حال حاضر در بورس اتفاق افتاده يك ركورد واقعي است. اين ركورد در 50 سال گذشته سابقه نداشته و بر واقعيت‌هاي اقتصادي كشور ما منطبق است چراكه در حال حاضر اقتصاد كشور ما تورم دارد. وقتي قيمت همه چيز سه برابر شده پس بايد قيمت سهام شركتي كه مثلا آهن،فولاد ، سيمان يا مواد پتروشيمي توليد مي‌كند نيز افزايش پيدا كند؛ يعني رشدي كه اتفاق افتاده در شرايط فعلي زياد خوشحال كننده نيست. به هر حال اقتصاد ما اقتصاد تورمي است ما اگر تورم داشته باشيم، بورس‌مان نيز رشد مي‌كند. در صورتي كه اگر يك فضاي رونق عمومي و اميدواري از آينده اقتصاد وجود داشت، اين رشد بسيار خوشحال كننده بود، ولي اينكه در شرايط فعلي بورس درست رشد كرده يا غلط، از نظر من درست رشد كرده چراكه خود را با واقعيت‌هايي كه در اقتصاد كشور وجود دارد، تطبيق مي‌دهد.