در حالی که طرح صیانت از فضای مجازی و ایجاد اینترنت ملی با مخالفت‌های بسیاری روبه‌رو شد، اما با توجه به سند همکاری ۲۵‌ساله ایران و چین، زمزمه‌هایی مبنی بر راه‌اندازی اینترنت ملی ایران توسط چین به گوش می‌رسد.در چند سال اخیر، راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات به یکی از دغدغه‌های اصلی دولت و مجلس تبدیل شده است، چراکه مسوولان کنترل بر فضای مجازی را امری ضروری میدانند. این در حالی است که براساس نظرات کارشناسان این حوزه، ایران زیرساخت‌های لازم برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات را ندارد و اگر زیرساخت‌های لازم فراهم نشود و کارشناسی روی آن صورت نگیرد با شکست مواجه می‌شود. چین و روسیه از اینترنت ملی استفاده می‌کنند و حالا به نظر می‌رسد دولت و مجلس، برای کنترل اینترنت بین‌المللی قصد دارند از کمک چین برای حکمرانی بر اینترنت استفاده کنند.
پیش از این نیز رییس سازمان صداوسیما اعلام کرد که جمهوری اسلامی در حال شکل دادن به اینترنت ملی است و الگوی ایران برای این هدف چین و روسیه است. همچنین بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس طی ۱۵ سال گذشته، ۱۹ هزار میلیارد تومان بودجه، برای راه‌اندازی و اجرای طرح شبکه ملی اطلاعات هزینه شده است. در قانون بودجه امسال نیز وزارت ارتباطات بیشترین درصد تغییر بودجه را در میان وزارتخانه‌ها داشت.
۱۰ هزار میلیارد تومان، از بودجه ۱۳ هزار میلیارد تومانی وزارت ارتباطات به ایجاد اینترنت ملی اختصاص یافته است. احتمالا با این بودجه و همکاری چین، پروژه اینترنت ملی تا حدود زیادی تکمیل شود.
اینترنت ملی یا اینترنت چینی؟!
در همین راستا اسماعیل قدیمی استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی به «جهان‌صنعت» گفت: تعریف ما از اینترنت ملی به طور طبیعی باید به گونه‌ای باشد که از صنعت الکترونیک و مجازی خود استفاده کنیم. ما نیازمند زیرساخت‌های تکنولوژیک هستیم تا با کمک این زیرساخت‌ها، فعالیت‌های نرم‌افزاری و تکنولوژیک انجام دهیم.
اینترنت ملی یعنی به دست ملت ایران ساخته شود. اگر این صنعت را قرار است کشور چین بسازد، دیگر اسم آن اینترنت ملی نیست.
وی در ادامه گفت: اینترنت ملی به این معناست که ما زیرساخت‌های علمی و تکنولوژیک را دارا و قادر هستیم با کمک این فناوری‌ها با سایر کشورها در این حوزه رقابت کنیم. با توجه به اینکه چین یکی از ابرقدرت‌های جهان است و به دنبال رسیدن به منافع ملی خود است، نمی‌تواند برای ما با توجه به فرهنگ و منافعی که داریم اینترنت مطمئن و قابل قبولی بسازد.
قدیمی در ادامه افزود: اینکه بخواهیم یک اینترنت ملی بسازیم ایده خوب و سودمندی است، اما باید این اینترنت را به دست متخصصان و کارشناسان خودمان بدهیم نه اینکه کشوری مانند چین برای ما اینترنت ملی بسازد.
چین به دنبال بهره‌برداری از کشور ایران است تا بتواند به منافع ملی خود نزدیک‌تر شود. اسماعیل قدیمی در پایان گفت: یقین دارم طی چند سال آینده مسوولان کشور متوجه خواهند شد که باید خودشان مسوولیت این کار را برعهده بگیرند. نباید اینترنت ملی خود را به دست کشورهای دیگر بسپاریم.
حاکمیت باید به فکر حفاظت از داده‌های خود باشد
همچنین سعید امینیان کارشناس فناوری در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: تعریف اینترنت ملی یک موضوع چالشی است. بهتر است اینترنت ملی را شبکه ملی اطلاعات نامگذاری کنیم. اینترنت یک موضوع جهانی است و نمی‌توان آن را ملی کرد. منظور از اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات این است که بتوانیم داده‌های خود را محافظت کنیم و نظارت دقیقی روی اینترنت داشته باشیم.
وی در ادامه گفت: کشور ایران و سایر کشورهای جهان‌سوم مصرف‌کننده چنین تکنولوژی‌هایی هستند. بعضی مواقع مجبور هستیم که از تکنولوژی‌ها و فناوری‌های سایر کشورها استفاده کنیم.
بنابراین اصل موضوع این است که از تجربه‌های کشورهای مختلف استفاده کنیم تا بتوانیم پروژه شبکه ملی اطلاعات را کامل کنیم. همچنین این موضوع را باید مدنظر بگیریم که اگر داده‌های ما در اختیار کشورهای دیگری قرار بگیرد، خطرناک است.حاکمیت در هر کشوری باید به فکر حفاظت از داده‌های خود باشد. امینیان در ادامه افزود: نکته مهمی که وجود دارد این است که اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات نباید کاربران را با محدودیت روبه‌رو کند. شبکه ملی اطلاعات باید به کاربران خود خدمات و سرویس‌هایی را اعطا کند. اگر شبکه ملی اطلاعات کاربران را محدود کند، عملا هدف اصلی خود را از دست می‌دهد. سعید امینیان در پایان گفت: هر پروژه‌ای که در سطح کلان در کشور بسته می‌شود باید به شکلی باشد که انتقال فناوری و تکنولوژی را در آن ببینیم.
همچنین کنار چنین پروژه‌هایی نیروهای زبده باید آموزش ببینند تا بتوانند راهبری این کار را برعهده بگیرند تا بتوانند آن را مدیریت کنند و از آن نگهداری کنند.
اگر قرار باشد که این انتقال تکنولوژی صورت نگیرد و صرفا دریافت سرویس خدمات باشد، وابستگی پیدا خواهیم کرد.