با افزایش هر روزه قیمت‌ها در بازار کالاهای اساسی، گله‌مندی مردم از دولت نیز مدام در حال افزایش است. اگرچه مسوولان بعد از آزادسازی قیمت‌ها و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی قول ثبات نسبی قیمت‌ها را به مردم داده بودند اما از آنجایی که زیرساخت‌های مناسب پیش از پیاده‌سازی این سیاست در اقتصاد آماده نشده بود، با تداوم گرانی در بازار مواد غذایی و کالاهای مورد نیاز مردم روبه‌رو هستیم. آنچه در این بین از اهمیت زیادی برخوردار است اینکه دولت حتی برای رسیدگی به اعتراض نمایندگان مجلس در ارتباط با گرانی‌ها هم کاری انجام نداده و اگرچه در اظهارنظرهای خود مدعی کاهش قیمت بسیاری از اقلام غذایی است اما آمارها و واقعیت‌های بازار چیز دیگری می‌گوید.
بررسی روند قیمت کالاهای اساسی طی ۵ ماه گذشته از سال نشان می‌دهد قیمت هر کیلوگرم برنج طارم اعلا در مرداد ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ۱۴۰۰، ۶/۲۰۳ درصد افزایش داشته و از ۳۸ هزار و ۴۲۴ تومان به ۱۱۶ هزار و ۶۵۰ تومان رسیده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم برنج‌ هاشمی درجه یک نیز طی مدت یادشده ۶/۱۹۶ درصد افزایش یافته و از ۳۷ هزار و ۴۴۹ تومان به ۱۱۱ هزار تومان رسیده است. در این میان قیمت هر کیلوگرم شکر سفید نیز ۹۱ درصد افزایش یافته و از ۱۳ هزار تومان در مرداد ۱۴۰۰ به ۲۴ هزار و ۹۰۰ در مرداد ۱۴۰۱ افزایش یافته است.
از طرفی قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله نیز در مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ماه ۱۴۰۰ به میزان ۱/۶۲ درصد افزایش یافته و از هر کیلوگرم ۱۲۰ هزار و ۹۳۶ تومان به ۱۹۶ هزار تومان رسیده است. قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی نیز طی مدت یادشده ۳/۳۷ درصد افزایش یافته و از ۱۳۰ هزار تومان به ۱۷۸ هزار و ۵۹۰ تومان رسیده است. همچنین قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ تازه نیز در مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ماه ۱۴۰۰ به میزان ۲/۱۰۵ درصد افزایش یافته و از هر کیلوگرم ۲۷ هزار تومان به ۵۵ هزار و ۴۹۰ تومان رسیده است. بر این اساس شاهد این هستیم که قیمت تمامی اقلام اساسی طی یک ماه گذشته افزایش یافته است.
خانوارها ۴۹ درصد بیشتر از سال قبل هزینه کردند
شواهد بازار همچنین نشان می‌دهد که علاوه بر گرانی‌های جدید در بازار مرغ و تخم‌مرغ، قارچ و اقلام موجود در بازار میوه و تره‌بار نیز از قافله گرانی‌ها عقب نمانده‌اند و همچنان روند افزایشی خود را ادامه می‌دهند. این در حالی است که رویارویی با این شرایط، صبر مردم را به پایان رسانده تا جایی که بیش از هر زمان دیگری نسبت به تداوم گرانی‌ها اعتراض دارند. در این میان نباید از یاد برد که بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت سیزدهم گذشته و در این مدت این امکان وجود داشت که مسوولان با مشورت و همراهی فعالان بخش خصوصی، چاره‌ای برای مقابله با گرانی‌ها بیندیشند اما از آنجایی که تعامل با بخش خصوصی تنها در اظهارنظرها شنیده می‌شود و در عمل کاری انجام نمی‌شود، هنوز بازار بر مدار گرانی‌ها می‌چرخد.
اقتصاد دستوری و قیمت‌گذاری از سوی دولت نیز چالشی است که بعد از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تولیدکنندگان را به شدت با مشکل روبه‌رو کرده است. از این رو تولیدکننده‌ها در بازارهای مختلف چاره‌ای جز افزایش قیمت محصولات خود ندارند که اتفاقا این موضوع هم به ضرر آنها تمام می‌شود چراکه با روند افسارگسیخته تورم و کاهش هرچه بیشتر قدرت خرید مردم، مشتری در بازارهای مختلف هر روز کمتر می‌شود.
براساس آخرین آمارهای تورمی مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در شهریور ماه ١۴٠١ به عدد ۷/۴۹ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ۷/۴۹ درصد بیشتر از شهریور ١۴٠٠ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. در عین حال، تورم نقطه به نقطه‌ شهریور ماه نسبت به ماه قبل، ۵/۲ درصد کاهش داشته است؛ یعنی همین شاخص در مردادماه بیش از ۵۱ درصد بوده است.
برنج طارم در صدر افزایش قیمت
همچنین با بررسی روند قیمت کالاهای اساسی ۵ ماه گذشته سال جاری می‌توان دید که اگرچه قیمت‌ها نسبت به مرداد ماه سال ۱۴۰۰ با افزایش قابل‌توجهی مواجه شده‌اند اما نسبت به تیر ماه رشد چندانی نداشته‌اند و بیشترین رشد قیمت مربوط به برنج داخلی هاشمی درجه یک با ۶/۳ درصد بوده است.
بر همین مبنا، قیمت هر کیلوگرم برنج پاکستانی باسماتی درجه یک با ۷/۶۵ درصد افزایش از ۲۴ هزار و ۵۳۱ تومان در مرداد ماه ۱۴۰۰ به ۴۰ هزار و ۶۴۰ تومان در مرداد ماه ۱۴۰۱ افزایش یافته است. قیمت هر کیلوگرم برنج تایلندی نیز در مرداد ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ۱۴۰۰ با ۹/۱۵ درصد افزایش از ۱۵ هزار و ۵۱۰ تومان به ۱۷ هزار و ۹۷۰ تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت هر کیلوگرم برنج طارم اعلا مرداد ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ۱۴۰۰، ۶/۲۰۳ درصد افزایش داشته و از ۳۸ هزار و ۴۲۴ تومان به ۱۱۶ هزار و ۶۵۰ تومان رسیده است.
قیمت هر کیلوگرم برنج هاشمی درجه یک نیز طی مدت یادشده ۶/۱۹۶ درصد افزایش یافته و از ۳۷ هزار و ۴۴۹ تومان به ۱۱۱ هزار تومان رسیده است. قیمت هر کیلوگرم شکر سفید نیز ۹۱ درصد افزایش یافته و از ۱۳ هزار تومان در مرداد ۱۴۰۰ به ۲۴ هزار و ۹۰۰ در مرداد ۱۴۰۱ افزایش یافته است.
قیمت هر کیلوگرم گوشت گوساله نیز در مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ماه ۱۴۰۰ به میزان ۱/۶۲ درصد افزایش داشته و از هر کیلوگرم ۱۲۰ هزار و ۹۳۶ تومان به ۱۹۶ هزار تومان رسیده است. قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی طی مدت یادشده ۳/۳۷ درصد افزایش یافته و از ۱۳۰ هزار تومان به ۱۷۸ هزار و ۵۹۰ تومان رسیده است.
قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ تازه نیز در مرداد ماه ۱۴۰۱ نسبت به مرداد ماه ۱۴۰۰ به میزان ۲/۱۰۵ درصد افزایش یافته و از هر کیلوگرم ۲۷ هزار تومان به ۵۵ هزار و ۴۹۰ تومان رسیده است. بنابراین بیشترین افزایش قیمت طی یک سال منتهی به مرداد ماه مربوط به برنج طارم اعلام با ۶/۲۰۳ درصد و کمترین افزایش قیمت مربوط به برنج تایلندی با ۹/۱۵ درصد بوده است. همچنین بررسی قیمت این اقلام اساسی طی یک ماه نیز نشان می‌دهد قیمت همه اقلام یادشده، به جز شکر سفید بسته‌بندی و گوشت مرغ تازه با کاهش ۳/۲ و ۶/۳ درصدی در مرداد امسال نسبت به ماه قبلش (تیر ماه) افزایش یافته است.
برنج پاکستانی ۱/۲ درصد، برنج طارم ۴/۳ درصد، برنج ‌هاشمی ۶/۳ درصد، برنج تایلندی ۷/۰ درصد، گوشت گوساله ۸/۳ درصد و گوشت گوسفندی ۳/۰ درصد طی یک ماه افزایش قیمت خورده‌اند.
قیمت ۷۵ هزار تومان مرغ برای مصرف‌کننده منطقی است
اگرچه آمارها حاکی از آن است که قیمت مرغ با افزایش ۱۰۵ درصدی نسبت به مرداد ماه سال گذشته روبه‌رو شده و به نرخ ۵۵ هزار تومان رسیده است اما با توجه به مشکلات مرغداران، قیمت مصوب این محصول ۶۰ هزار تومان تعیین شده در حالی که حتی این نرخ هم رعایت نمی‌شود. بر این اساس شاهد این هستیم که هر کیلو مرغ در برخی از مناطق سطح شهر تهران تا کیلویی ۷۵ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. نکته قابل تامل اما این است که برخی از کارشناسان و فعالان حوزه تولید، این نرخ را برای مرغ منطقی می‌دانند و معتقدند که باید نرخ مصوب این محصول تغییر کند.
در همین رابطه رییس هیات‌مدیره زنجیره تولید گوشت مرغ پیگیر با بیان اینکه قرار بود دولت قیمت مرغ را از ۱۰ شهریور دوباره کارشناسی کند، گفت: قیمت ۷۵ هزار تومان مرغ برای مصرف‌کننده منطقی است. شروین اردلان اظهار کرد: اگر قرار باشد که دولت اصلاح قیمتی مرغ را انجام بدهد قیمت مصرف‌کننده از ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان به ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند.
رییس هیات‌مدیره زنجیره تولید گوشت مرغ پیگیر افزود: قیمت مرغ با توجه به تقاضا خواهد بود و اگر هم مردم کشش خرید نداشته باشند طبیعتا قیمت تعدیل می‌شود. وی با بیان اینکه آنالیزهای مختلفی توسط انجمن زنجیره‌ها و اتحادیه مرغداران استحصال شده است، افزود: قیمت مرغداران ۵ تا ۱۰ درصد از قیمت زنجیره‌ها بالاتر تخمین زده شده که کاملا طبیعی است.
اردلان تصریح کرد: اگر قرار باشد برای تمام قسمت‌های زنجیره تولید مرغ سودی در نظر گرفته شود، قیمت ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان با توجه به سود خرده‌فروشی و عمده‌فروشی معقول خواهد بود.
این فعال اقتصادی ادامه داد: دولت تصمیم‌گیری قیمت در خصوص مرغ را به اول مهرماه موکول کرد و مرغداران و زنجیره‌های تولید مرغ در شرایط بلاتکلیفی هستند که اصلاح قیمت چه زمانی قرار است انجام شود؟
او افزود: مرغداران و تولیدکننده‌ها در ماه‌های گذشته در شرایطی که نقدینگی بیشتری از قبل نیاز داشتند و فشار مضاعفی را تحمل کردند با حداقل سود ممکن سعی کردند که بازار را حفظ کنند و مرغ و تخم‌مرغ را به دست مصرف‌کننده برسانند. رییس هیات‌مدیره زنجیره تولید گوشت مرغ پیگیر تصریح کرد: مردم هم باید آرام‌آرام خود را آماده کنند که این افزایش قیمت انجام شود چراکه صنعت مرغداری یکی از صنایعی بود که در چند ماه گذشته واقعا پشت دولت ایستاد و دین خود را به مردم و دولت ادا کرد.
ادعای کاهش قیمت روغن
افزایش قیمت ادامه‌دار انواع و اقسام کالاهای اساسی در حالی باعث گله‌مندی مردم شده است که برخی از کارشناسان بدون توجه به واقعیت‌های بازار، ادعای کاهش قیمت برخی از محصولات را مطرح می‌کنند. کاهش قیمت‌ها به مراتب نسبت به افزایش قیمت‌های اتفاق‌افتاده رقم ناچیزی است و نمی‌تواند گرهی از کار مصرف‌کنندگان باز کند.
در همین خصوص رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی گفت: قیمت روغن ۵ کیلویی از ۴۰۰ هزار به ۲۹۵ هزار و روغن مایع ۹۰۰ گرمی از ۶۸ هزار به ۵۵ هزار تومان رسیده است. رضا کنگری در یک برنامه تلویزیونی، اظهار کرد: قیمت روغن ۵ کیلویی نسبت به دو ماه اخیر که ۴۰۰ هزار تن بود الان ۲۹۵ هزار تومان شده است و روغن مایع ۹۰۰ گرمی که ۶۸ هزار تومان بوده الان ۵۵ هزار تومان شده است.
رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در خصوص قیمت برنج گفت: قیمت برنج ایرانی حدودا ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش پیدا کرده است و بار قدیم گران‌تر بوده و در حال حاضر بار جدید حدودا ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان شده است. کنگری افزود: برنج ایرانی اعلا از ۹۰ هزار تومان تا ۱۱۵ تومان در بازار موجود است.
معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزیر جهاد کشاورزی نیز در این باره اظهار کرد: انجمن صنایع روغن اقدام به کاهش قیمت پایین‌تر از نرخ مصوب کرده که ۱۰ درصد برای روغن‌های خوراکی و ۱۵ درصد برای روغن‌های صنف و صنعت است که تحریک تقاضا داشته باشند و بتوانند محصولات خودشان را به فروش برسانند.
محمد قربانی در خصوص عرضه شکر هم گفت: قیمت شکر در کارخانه طبق مصوب ۱۸ هزار تومان و قیمت فله شکر حدود ۲۰ هزار تومان است. قربانی افزود: اگر شکر بسته‌بندی شود ۲ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۳ هزار تومان برای فرآیند بسته‌بندی که دارد قیمت آن افزایش می‌یابد. وی تاکید کرد: همه طبق قانون موظفند که قیمت مصرف‌کننده را روی کالا درج کنند.
واردات دانه‌های روغنی با تعرفه صفر
گفتنی است با اجرای طرح توزیع عادلانه یارانه‌ها، دولت این اجازه را به واردکنندگان داده است تا دانه‌های روغنی و روغن تصفیه نشده را با تعرفه صفر وارد کنند. معاون صنایع عمومی وزیر صمت با بیان این مطلب گفت: همچنین وارد‌کنندگان حوزه گندم هم می‌توانند محصولات دانه‌های روغنی را با تعرفه گمرکی و مالیات ارزش‌افزوده یک درصد وارد کنند. محمدمهدی برادران با اشاره به مزایای واردات دانه‌های روغنی و روغن تصفیه شده گفت: اگر از ظرفیت واردات استفاده شود قیمت مواد اولیه در بازار افت می‌کند و موجب می‌شود تا قیمت تمام‌شده محصول هم کاهش یابد ضمن اینکه بازار‌های صادراتی هم حفظ می‌شود.

جهان صنعت