وعده‌های مطرح شده در حوزه گردشگری کم نبوده‌اند و عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و حتی خود رییس‌جمهور نیز وعده‌هایی را برای بهبود وضعیت گردشگری در کشور مطرح کرده‌اند که البته هیچ یک تاکنون به سرانجام مشخص نرسیده است.
از مهم‌ترین وعده‌هایی که در راستای توسعه گردشگری در دولت سیزدهم مطرح شده می‌توان به وعده توسعه و گسترش گردشگری خانواده‌محور، وعده توسعه گردشگری حلال و مذهبی، وعده توسعه گردشگری مبتنی بر شادی و اوقات فراغت و وعده بی‌سرانجام رییس دولت برای تبدیل استان گلستان به قطب گردشگری کشور اشاره کرد.
برای بررسی بیشتر نتایج این وعده‌ها گفت‌وگویی را با دکتر اسرافیل شفیع‌زاده فارغ‌التحصیل دکترای اقتصاد گردشگری از اسپانیا و عضو موسس انجمن علمی گردشگری ایران ترتیب دادیم. وی معتقد است وعده‌های مطرح شده خروجی مشخصی نداشته و بیشتر جنبه گفتاردرمانی داشته‌اند.
مشروح نظرات و گفته‌های دکتر شفیع‌زاده در خصوص وعده‌های دولت سیزدهم در حوزه گردشگری در پی می‌آید.
وعده بی‌سرانجام تحقق گردشگری خانواده‌محور
کلیت برنامه ضرغامی آنچنان که در کمیسیون‌های مختلف مجلس شرح داده است مبتنی بر ایجاد تحول در ساختار وزارتخانه، با تاکید بر توسعه گردشگری داخلی و خانواده‌محور در ایران اسلامی بوده است.
دکتر شفیع‌زاده در خصوص میزان موفقیت ضرغامی و دولت در تحقق این وعده گفت: در خصوص مساله مطرح شده به عنوان گردشگری خانواده‌محور باید بگویم آنچه مطرح شده در حد صحبت بوده است و اینکه اقدامات عملیاتی خاصی صورت گرفته باشد به عنوان یک بازیگر حوزه گردشگری و فعال بخش خصوصی اگر منصفانه بگویم خروجی خاصی مشاهده نشده است. به هر حال رویکرد دولت اساسا گفتاردرمانی بوده است. بنابراین می‌توانم بگویم حرکت روشن و اثربخشی را در ارتباط با گردشگری خانواده‌محور عملا نداشته‌ایم و تبلور صحبت‌های مطرح شده عملا مشخص نیست. در خصوص گردشگری خانواده‌محور عملکرد و اطلاعاتی در خصوص نتایج مطرح نشده است. برخی از ادعاهای مطرح شده نیز اصولا قابل سنجش و اندازه‌گیری نیست.
وی افزود: مشخص نیست چه برنامه‌های عملیاتی برای گردشگری خانواده‌محور به اجرا درآمده است. رویکرد وزیر میراث فرهنگی در مدتی که مسوولیت را پذیرفته‌اند صرفا گفتمان‌محور و مبتنی بر گفت‌وگو بوده است و بیشتر جنبه‌های تبلیغاتی را می‌بینم. وقتی صحبت از گردشگری خانواده‌محور می‌شود باید شرایطی مهیا شود که خانواده‌ها بتوانند به شکلی قابل اتکا در حوزه گردشگری داخلی و بین‌المللی نقش‌آفرین شوند و بتوانند از فرصت‌های جدیدی که برایشان ایجاد می‌شود استفاده کنند. به نظرم این موضوع گردشگری خانواده‌محور نیز مثل آن صحبت‌هایی است که در دولت‌های گذشته در خصوص ارزان‌سازی سفر مطرح شد و بیشتر جنبه تبلیغی موضوع در نظر گرفته شده است.
عضو موسس انجمن علمی گردشگری ایران با اشاره به این نکته که در شرایط اقتصادی نامساعد فعلی وزارت گردشگری از جمله وزارتخانه‌هایی است که می‌تواند نشاط را در جامعه ایجاد کند گفت: وزارت گردشگری می‌تواند باتوجه به گرایش‌های خانواده‌های مختلف در خصوص جنبه‌های مختلف گردشگری اعم از فرهنگی، مذهبی و یا «گردشگری در محل‌های روستایی»، زمینه‌های لازم را فراهم کند. طبیعتا توجه به این حوزه‌های گردشگری هم می‌تواند موجب ایجاد نشاط شده و هم باعث ایجاد درآمد در حوزه گردشگری شود.
شفیع‌زاده خاطرنشان کرد: وزیر میراث فرهنگی اعتنایی به ارائه تصویر مشعشع از ایران ندارد؛ در غیر این صورت در خصوص نحوه امر به معروف و نهی از منکر صورت گرفته صحبت می‌کردند و درخواست می‌کردند که با روش پسندیده‌تر با جوانان برخورد شود.
وعده بی‌نتیجه ایجاد نشاط و سرگرمی
پیش از این عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با اشاره به لزوم ایجاد نشاط و سرگرمی گفته بود: موضوع نشاط و سرگرمی مردم از جمله اولویت‌هایی است که در وزارتخانه دنبال می‌کنیم؛ با توجه به خلأ جدی در حوزه شادی و اوقات فراغت مردم، بخشی را برای حمایت از کسانی که می‌خواهند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند، تشکیل دادیم. اعلام کردیم هر کسی در هر جایی بتواند محیط‌های تفریحی، شهربازی و یا محیط‌های سرگرمی ایجاد کند حمایت می‌کنیم و تسهیلات می‌دهیم، برای اولین بار از تبصره ۱۸ به این افراد وام می‌دهیم و مشکلات و موانعشان را هم برطرف می‌کنیم.
باوجود مطرح شدن این وعده از سوی ضرغامی اما تاکنون خروجی مشخصی در خصوص آن گزارش نشده است.
شفیع‌زاده عضو موسس انجمن علمی گردشگری ایران در خصوص نتایج عملی تحقق این وعده به «جهان‌صنعت» گفت: حوزه گردشگری در این یک سال تحت تاثیر مساله کرونا قرار داشته است. یعنی اگر صادقانه نگاه کنیم گردشگری کشور همچنان از خاکستر کرونا برنخواسته است و به نوعی بخش گردشگری و تامین اوقات فراغت در ایران همچون بسیاری از کشورهای دیگر درگیر این موضوع است.
به هر حال اینکه وزارت گردشگری عملا چه میزان در این رابطه کوشا عمل کرده و به گونه‌ای عمل کرده که نشاط به جامعه در قالب برنامه‌ها تزریق شود، باید بگویم ما نشانه‌های مشخصی در این خصوص نمی‌بینیم. اگر به آنچه در دیزنی‌لند و حتی در دوبی صورت می‌گیرد نگاه کنیم و فستیوال‌ها و فضاسازی‌هایی که در کشورهای همسایه صورت می‌گیرد را مورد توجه قرار دهیم می‌بینیم این موضوع آن‌طور که باید و شاید محقق نشده است، یعنی ایجاد نشاط در جامعه ایران تبلور کمی دارد.
وی افزود: می‌بینیم که یکسری جوان و نوجوان که در یک محل جمع شده‌اند تا فعالیتی برای انجام اسکیت یا فعالیت مشابهی داشته باشند با آنها برخورد می‌شود. اگر موقعیت‌های اینچنینی را از فرزندانمان دریغ کنیم تبعاتی ایجاد می‌شود و نمی‌توان صرفا تاکید بر گفتاردرمانی باشد و صحبت‌هایی از سوی وزیر میراث فرهنگی مطرح شود اما اثر آن در جامعه دیده نشود. در خصوص آنچه وزیر گردشگری به عنوان وعده مطرح کرده اصولا اقدامات تاثیرگذاری را حداقل در این حوزه‌هایی که خود او عنوان کرده است ندیده‌ایم. به نظرم عمدتا جنبه‌های تبلیغاتی مطرح است و نتایج وعده‌های مطرح شده مشخص نیست. رشد صنعت گردشگری ایران هم به شدت کند است و باید در زمینه‌های بازاریابی و تصویرسازی روشن از ایران توجه بیشتری شود.
همچنین ایجاد جشنواره‌ها، ایجاد اوقات فراغت و ایجاد نشاط و سرگرمی با برگزاری جشنواره‌ها در پارک‌ها باید مد نظر قرار گیرد که فعلا این موضوعات محقق نشده است.
شفیع‌زاده ضمن اشاره به اتفاقات ناگواری که در جامعه افتاده و نمود آن در اینستاگرام دیده می‌شود ابراز کرد: می‌بینیم که در بحث موسیقی و کنسرت‌ها اتفاقاتی می‌افتد که نشاط مردم مخدوش می‌شود و نظایر آن را در یکی از کارخانه‌ها و در زمینه برگزاری کنسرت در اهواز هم دیدیم. به نظرم وزارت گردشگری در این حوزه‌ها مسوول است و در زمینه کنسرت‌ها باید مطالبه‌گری کند چون این موضوعات ارتباط با نشاط جامعه و سلامت جامعه دارد. جامعه پرخاشگر و عصبی امروز نیاز به کنسرت، فعالیت‌های فرهنگی و سینما دارد. اگر فشار در این حوزه زیاد شود مردم برای شرکت در کنسرت‌ها به کشورهای همسایه می‌روند و سختگیری‌های صورت گرفته سبب خروج ارز از کشور می‌شود. توجه نکردن به سیاست‌های تساهل و تسامح در حدی که در چارچوب اعتقادی ما است ‌باید مورد نظر قرار گیرد تا از خروج منابع از کشور جلوگیری شود.
وعده بی‌نتیجه تبدیل استان گلستان به قطب گردشگری
اسفندماه سال گذشته استان گلستان مقصد شانزدهمین سفر استانی رییس دولت سیزدهم بود. در این سفر رییس قوه مجریه وعده داد که استان گلستان به قطب گردشگری و کشاورزی تبدیل خواهد شد.
با وجود گذشت بیش از چهار ماه از این اظهارات اما همچنان اقدام موثری برای تبدیل استان گلستان به قطب گردشگری کشور کلید نخورده است.
شفیع‌زاده عضو انجمن تورگردانان ایران در خصوص نتایج وعده رییس‌جمهور برای تبدیل استان گلستان به قطب گردشگری کشور گفت: آنچه که از سوی رییس‌جمهور در این خصوص مطرح می‌شود صرفا وعده است. صحبت‌های مطرح شده برای ساکنان استان گلستان خیلی جذاب است. اینکه می‌شنوند رییس‌جمهور در خصوص یک چنین مساله‌ای صحبت می‌کند برایشان جذاب است. باید بگویم مساله توسعه گردشگری در استان گلستان یک نمونه از وعده‌های بی‌سرانجام دولت است. این مساله محدود به این دوره نیست و خیلی از سیاستمداران کشور ما در دوره‌های مختلف مطالبی را عنوان می‌کنند که عمق ندارد و گاهی مطالعه‌نشده این مطالب را عنوان می‌کنند. وقتی صحبتی در خصوص توسعه گردشگری در یک استان مطرح می‌شود اما اقدامات اثرگذار انجام نمی‌گیرد و یا حداقل نشانی دیده نمی‌شود که این استان در مسیر توسعه گردشگری قرار داشته باشد و کسب‌وکارهای مرتبط با گردشگری رونق نمی‌یابد وعده مطرح‌شده مساله‌ساز می‌شود.
به هر حال تبلور توسعه گردشگری در اختصاص اعتبارات، فعال شدن بخش خصوصی و رونق فضای کسب‌وکار مرتبط با گردشگری است.
شفیع‌زاده در خاتمه خاطرنشان کرد: در صورت تحقق وعده تبدیل استان گلستان به قطب گردشگری، سرمایه‌ها ‌باید به استان گلستان گسیل شوند و جوانان در حوزه گردشگری فعال شوند که این اتفاق نیفتاده است. مسوولان ‌باید توجه داشته باشند که مردم قول‌های آنها را می‌شنوند و در صورت تحقق نیافتن وعده‌ها اعتمادشان خدشه‌دار می‌شود. به نظرم ‌باید در زمینه مطرح کردن وعده‌ها و عملی بودن یا نبودن وعده‌هایی که مطرح می‌شود مشاوره‌های صحیحی به رییس‌جمهور داده شود.