طی هفته گذشته همچنین سازمان بورس شاهد تجمع عده‌ای از سهامداران خرد زیاندیده نیز بوده و بر همین اساس به نظر می‌رسد صبر اهالی بازار نسبت به بی‌عملی وزارت اقتصاد درباره بحران بورس به سر رسیده است. در حالی که احسان خاندوزی پیش از این منتقد سیاست‌های بورسی دولت دوازدهم بود و نسخه‌های فراوانی را برای برون‌رفت بازار سرمایه از چالش‌های سال گذشته ارائه می‌داد اما از زمان تکیه بر کرسی وزارت اقتصاد، بازار سرمایه را به کلی نادیده گرفته است. باید اشاره داشت که وی در جلسه بررسی صلاحیت وزیر اقتصاد در مجلس، بازگرداندن اعتماد از دست رفته مردم به بازار سرمایه برای تامین مالی توسعه اقتصادی را از اولویت‌های خود اعلام کرده بود. با این حال اما اکنون بیش از چهار ماه است که شاخص‌های بازار سرمایه، پرشتاب در مسیر نزولی پیش می‌روند و ارزش معاملات خرد نیز به سطح دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. در این میان رییس سازمان بورس نیز منفعلانه تنها به انجام مصاحبه و بیان اظهارات تکراری بسنده کرده است. نکته حائز اهمیت اینکه، از زمان تعیین اعضای جدید شورای عالی بورس تاکنون اخباری از تشکیل جلسات این شورا هم مخابره نشده است! این در حالی است که پیش از ورود خاندوزی به وزارت اقتصاد و تا قبل از تغییر تیم مدیریتی سازمان بورس، جلسات شورای عالی بورس هر هفته به طور منظم برگزار و وضعیت بازار سرمایه رصد می‌شد. بر همین اساس اهالی بازار بر این باورند که دولت و وزارت اقتصاد به‌رغم شعارهای قبلی، نه تنها سیاست‌های حمایتی مشخصی برای درمان بازار سرمایه ندارند، بلکه با عبور از مسیرهای اشتباه بر ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار افزوده‌اند. در این میان اما تجاهل وزیر اقتصاد نسبت به وضعیت بورس و زیان بیش از ۶۰ میلیون سهامدار بازار سرمایه و عدم پاسخگویی درباره سیاست‌های جاری در قبال این بازار، خشم سهامداران را برانگیخته است؛ به نحوی که طی روزهای گذشته اغلب تریبون‌های بورسی و حتی تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه نسبت به رفتار دوگانه وزیر اقتصاد هشدار داده و خواستار استعفا یا استیضاح خاندوزی شده‌اند. اما آیا بهارستان به مطالبه بورسی‌ها پاسخ مثبت می‌دهد؟
احسان خاندوزی پیش از این، ایجاد تجربه مثبت برای سهامداران خرد را از اولویت‌های خود پس از تصدی منصب وزارت اقتصاد اعلام کرده بود. او در حضور نمایندگان مجلس، راهکارهایی را هم برای تحقق این امر اعلام کرده بود؛ افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی تولید و افزایش عرضه‌های اولیه از راهکارهای اعلامی خاندوزی برای ایجاد تجربه مثبت سهامداری عنوان شده بود. او مدعی شده بود که ظرفیت افزایش عرضه اولیه وجود دارد و بنگاه‌های خوب و خوشنام اقتصادی در حال حاضر در صف عرضه اولیه قرار دارند که می‌توانند به سرعت بازار سرمایه را به پشتیبانی از بخش واقعی اقتصاد بیاورند. این در حالی است که بازار سرمایه طی ماه‌های گذشته به شدت از کمبود نقدینگی رنج برده است و به دلیل افزایش بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران نسبت به بازار و سیاست‌های یک بام و دو هوای دولت در قبال بورس، نه تنها پول جدیدی وارد بازار نمی‌شود بلکه اندک نقدینگی باقیمانده در بورس نیز به مرور در حال خارج شدن است. از همین‌رو تحلیلگران بازار سرمایه در حال حاضر، افزایش عرضه‌های اولیه و حتی پذیره‌نویسی‌های جاری را نیز آفت کنونی بازار می‌دانند. او همچنین متنوع‌سازی ابزارها و محصولات مالی، کاهش قیمت‌گذاری‌های غیرضروری، سپردن سازوکارها به رقابت در بورس‌های کالایی و انرژی، تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، رسیدگی به تخلفات احتمالی گذشته در مقام نظارت بازار سرمایه، کاهش هزینه انتشار اوراق اسلامی، لغو انحصارات و تسهیل مجوزدهی برای سبدگردانی، بازارگردانی و کارگزاری، و همچنین ارائه مشوق برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مردم تازه‌وارد به بازار سرمایه را از دیگر راهکارها عنوان کرده بود. راهکارهایی که در حد شعار بیان شد و بدون هر گونه برنامه مدون عملیاتی، پشت تریبون مجلس جا ماند! اگر چه خاندوزی توانست در آن برهه، رای اعتماد نمایندگان مجلس را اخذ کند اما بی‌عملی او در قبال بازار سرمایه، ماه گذشته او را مجددا به مجلس کشانده بود. جلسه‌ای که طی آن نتوانست همکاران سابق خود را اقناع کند. غلامرضا مرحبا سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس گفته بود که توضیحات آقای خاندوزی از دید مجلس قانع‌کننده نیست. سیاست‌های وزارت اقتصاد در حوزه‌های دیگر نیز تاکنون چندان موفق و نتیجه‌بخش نبوده و همواره مورد انتقاد صاحب نظران قرار گرفته است. با این حال اما با داغ شدن مطالبه استیضاح خاندوزی، مدیر روابط‌عمومی سازمان بورس مدعی شده است که وزارت اقتصاد و سازمان بورس با برگزاری جلسات فشرده در دولت، وزارتخانه‌ها، بانک مرکزی و سازمان برنامه به دنبال اصلاح بودجه به نفع تولید و بازار سرمایه بوده است. محمدهادی سلیمی‌زاده در توئیتی اظهار کرده است که مذاکرات قبلی باعث کاهش جدی هزینه سوخت و افزایش معافیت‌ها شد و مذاکرات جدید هم نتایج چشمگیری داشته است!
او البته به این نتایج چشمگیر اشاره‌ای نکرده است اما به نظر می‌رسد داغ شدن هشتگ استیضاخ خاندوزی، بالاخره بخشی از مدافعان سیاست‌های وزارت اقتصاد را به پاسخگویی مجبور کرده است.
ریزش دسته‌جمعی شاخص‌ها
احسان خاندوزی در سوم شهریورماه سال جاری توانست رای اعتماد نمایندگان مجلس را از آن خود کند و بر کرسی وزارت اقتصاد تکیه زند. بررسی روند شاخص کل بازار سرمایه نشان می‌دهد از آن زمان تاکنون، شاخص کل ۱۶/۶ درصد ریزش کرده است. اگر چه در مقاطعی وزارت اقتصاد و سازمان بورس تلاش کرده بودند با مدیریت شاخص کل، بازار سرمایه را سبزپوش نشان دهند اما به هر روی، شاخص کل بورس که شهریورماه را در کانال یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحدی آغاز کرده بود، تا پایان هفته گذشته، با عقبگردی محسوس، کانال ۳/۱ میلیونی را نیز از دست داد. این در حالی بود که بازار سرمایه از خردادماه در مسیر بازگشت قرار گرفته و روند صعودی آرامی را آغاز کرده بود. از سوم خردادماه تا سوم شهریورماه، شاخص کل توانسته بود رشد ۵/۴۱ درصدی را ثبت و سرمایه‌گذاران را نسبت به جبران زیان‌های سال گذشته امیدوار کند. با این حال ورود خاندوزی به وزارت اقتصاد که برخی او را طرفدار بازار مسکن و ضد بازار سرمایه می‌دانند، روند بورس را به کلی تغییر داد تا مجددا شاهد نزول شاخص‌های بازار سرمایه باشیم. از سوم شهریورماه تاکنون، شاخص کل هم‌وزن نیز ۵/۲۴ درصد افت کرده است. این شاخص به ویژه نمایانگر روند صعود و نزول سهم‌های کوچک و بزرگ بازار سرمایه است و از همین رو از اهمیت خاصی نزد اهالی بازار برخوردار است.
در حالی شاخص هم‌وزن بازار طی مدت وزارت خاندوزی با عقبگرد جدی مواجه شده و از دورنمای روشن خود فاصله گرفته است که این شاخص توانسته بود از سوم خردادماه تا شهریورماه بخشی از افت‌های پیشین را جبران و ۸/۱۹ درصد رشد را ثبت کند. در این میان ارزش معاملات خرد بازار سرمایه نیز از شهریورماه تاکنون به شدت کاهش یافته است. بر این اساس در حالی که از خردادماه ارزش معاملات خرد رو به فزونی داشت و مسیر صعودی را طی می‌کرد اما تا هفته گذشته به سطح دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
این در حالی است که میانگین هفتگی معاملات خرد بازار سهام در هفته اول شهریوماه به ۱۱ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان نیز رسیده بود اما این میانگین در هفته گذشته به دو هزار و ۴۳۵ میلیارد تومان کاهش یافته است. اگرچه تحلیلگران، ابهامات زیادی را در مسیر بازار سرمایه برمی‌شمارند اما با این حال عموم ناظران بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران بر تاثیر غیرقابل اغماض بی‌اعتنایی وزارت اقتصاد نسبت به بحران بورس تاکید می‌کنند.