با وجود اينكه آمارها بيانگر اين است كه نرخ بيكاري در تمام گروه‌ها شامل جوانان 18 تا 35 سال، افراد با تحصيلات عالي و..كاهش يافته اما اين كاهش آن هم در سالي كه شيوع كرونا گسترده‌تر شد و كسب وكارهاي بيشتري را به ورطه تعطيلي كشاند، نشان‌دهنده نااميدي افراد در سن كار و خروج از جمعيت فعال اقتصادي است.
«توان اشتغالزايي كشور» نكته‌اي است كه بايد به آن اشاره كرد؛ متوسط اشتغالزايي ايران در سال‌هاي 85 تا 99 حدود 250 هزار نفر در سال بود. اين در حالي است كه در اين مدت متولدين دهه‌هاي 60 و 70 وارد بازار كار شدند و جمعيت كشور نيز بيش از 13 ميليون نفر افزايش داشته است. بنابراين كاهش نرخ بيكاري آن هم در شرايطي كه نرخ مشاركت اقتصادي نيز كاهش يافته، مي‌تواند ضربات جبران‌ناپذيري نه تنها به بازار كار كه به توالي سني شاغلين نيز وارد كند. با جمع نرخ تورم و نرخ بيكاري، نرخ فلاكت سال 99 نيز 46 درصد مي‌شود كه نيم درصد نسبت به سال 98 افزايش داشته است.
نرخ بيكاري در سال 99 كمتر از سال 98
براساس گزارش مركز آمار، از كل جمعيت 62 ميليون و 375 هزار نفري 15 ساله و بيشتر 25 ميليون و 737 هزار نفر از نظر اقتصادي فعال و مابقي نيز غيرفعال هستند. 22 ميليون و 263 هزار نفر از كل جمعيت فعال سر كار مي‌روند و دو ميليون و 474 هزار نفر بيكارند. تعداد شاغلين در حالي كاهش يك ميليون نفري داشته كه تا پايان سال 98 حدود 24 ميليون و 283 هزار نفر شاغل بودند. با استناد به اين گزارش در تمام فصول سال 99 نرخ بيكار از سال 98 كمتر بوده؛ بازه نرخ بيكاري در سال 98 از حداقل 10.5 تا حداكثر 10.9 درصد در نوسان بود در حالي كه اين بازه در سال 99 به حداقل 9.4 تا 9.8 درصد رسيد.
نااميدي تحصيلكرده‌ها
براساس گزارش مركز آمار بيش از 962 هزار نفر از جمعيت فارغ‌التحصيل آموزش عالي كشور بيكارند. با مقايسه اعداد و ارقام مربوط به بيكاري افراد 15 سال و بيشتر همچنين تحصيلكرده‌ها مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه حدود 39 درصد از كل جمعيت بيكار را افراد با تحصيلات عالي تشكيل مي‌دهند. هر چند از تعداد بيكاران فارغ‌التحصيل در سال 99 نسبت به سال 98 كاسته شده اما اين امر لزوما به معناي بهبود شرايط براي اين افراد نيست. به خصوص اينكه در اين مدت نرخ مشاركت اقتصادي نيزكاهش يافته در نتيجه شايد كاهش 242 هزار نفري از بيكاران با تحصيلات عالي به معناي خروج از جمعيت فعال اقتصادي باشد. از كل بيكاران فارغ‌التحصيلان دانشگاه 485 هزار نفر را مردان و 477 هزار نفر را زنان تشكيل مي‌دهند. تغييرات نرخ بيكاري در زنان بيشتر از مردان است و حدود 142 هزار نفر از زنان بيكار فارغ‌التحصيل كم شده‌اند. نكته ديگر اينكه از كل جمعيت شاغل كشور تنها 25 درصد آنها تحصيلات دانشگاهي عالي دارند كه البته 0.3 درصد نسبت به سال 98 افزايش داشته است.
اشتغال در بخش‌هاي اقتصادي
بخش خدمات همچنان بيشترين سهم اشتغال را با 49.3 درصد در اختيار دارد. هر چند اين رقم نسبت به سال 98 يك درصد كاهش داشته و از تعداد شاغلين‌اش نيز 743هزار نفر كاسته شده اما همچنان بيشترين تاثير را در بازار كار دارد و پس از خدمات، صنعت با سهم 33.3 درصدي در رتبه دوم قرار دارد. با وجود اينكه 1.3 درصد افزايش در تعداد شاغلين اين بخش گزارش شده اما 17 هزار نفر كاهش اشتغال داشته‌اند. رتبه سوم در بين سهم را بخش كشاورزي به خود اختصاص داده؛ 17.4 درصد. با وجود اينكه سهم اين بخش حدود نصف بخش صنعت است اما 249 هزار نفر از سال 98 تا 99 از بازار كار اين بخش خارج شدند.
نرخ مشاركت در روستاها بيشتر از شهرهاست
براساس جداول گزارش مركز آمار، نرخ مشاركت اقتصادي در روستاها 44.2 و در شهرها نيز 40.4 درصد بوده كه در هر دو كاهش داشته است. همراستا با بالا بودن نرخ مشاركت اقتصادي در روستاها، نرخ اشتغال و نرخ بيكاري در اين منطقه نيز به ترتيب بالاتر و پايين‌تر از نقاط شهري است. در بخش ديگري از آمار به سهم جمعيت بيكار فارغ‌التحصيل آموزش عالي از كل بيكاران نيز پرداخته شده كه بر اساس آن در شهرها 42.1 درصد و در روستا نيز 25.3 درصد از تحصيلكرده‌ها در سال 99 بيكار بودند.
با استناد به جداول آماري 17 استان نرخ بيكاري بالاتري از ميانگين كشور؛ 9.6 درصد داشتند. استان‌هاي لرستان و چهارمحال و بختياري با نرخ بيكاري 15.2 درصد وكرمانشاه با 14.9 درصد بالاترين نرخ بيكاري را داشتند. در استان چهارمحال‌وبختياري بخش صنعت با 45.8 درصدي و در لرستان نيز بخش خدمات با 44.5 درصد بيشترين سهم اشتغالزايي را در اختيار دارند. كمترين بيكاري نيز در استان‌هاي خراسان رضوي و جنوبي با 6.2 درصد گزارش شده است بنابراين بازه نرخ بيكاري كشور از 6.2 تا 15.2 درصد است.